responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ اصطلاحات منطقى نویسنده : خوانساری، محمد    جلد : 1  صفحه : 33

نباشد (درّة، 25).

إنعكاس‌

منعكس شدن، تبدّل محلّ موضوع و محمول در قضيه حمليه، يا مقدم و تالى در قضيه شرطيه، با بقاى صدق، مانند انعكاس قضيه «هيچ مثلث متساوى الاضلاعى قائم الزاويه نيست» به قضيه «هيچ مثلث قائم الزاويه‌اى متساوى الاضلاع نيست» (- عكس).

إنفعال

يكى از مقولات عشر و آن عبارت است از قبول تدريجى اثر فاعل، مانند بريده شدن چوب بوسيله نجار، و گرم شدن آب از تأثير آتش (- ان ينفعل). (-/ فعل)

«و مثال فعل چون قطع و إحراق، و مثال انفعال چون تقطّع و إحتراق» (اساس، 51).

إنفعالات‌

كيفيات محسوسى كه راسخ و ثابت نباشد، مانند پريدگى رنگ چهره در حال ترس، و برافروختگى آن در حال غضب و شرم (-/ انفعاليات).

«و اين كيفيات [محسوسه‌] دو گونه بود:

راسخ مانند زردى زر و سرخى خون. و غير راسخ چون سرخى خجل و زردى و جل. و اول را انفعاليات خوانند، و دوم را انفعالات. و امتياز ميان اين دو به امور عارضى باشد نه به امور ذاتى، چه رسوخ و عدمش از عوارض ماهيت بود نه از مقوّمات» (اساس، 43).

إنفعالات نفسانى‌

حالاتى نفسانى كه در آنها مايه‌اى از لذت يا الم وجود دارد، مانند ترس و خشم و نفرت و رغبت و امثال آن.

«در شعر و آن صناعتى علمى است كه قادر باشند به آن بر ايقاع تخيلاتى كه مبادى انفعالات نفسانى مطلوب گردد» (درّة، 159).

إنفعاليّات‌

كيفيات محسوسى كه راسخ و ثابت باشد (- انفعالات) (-/ انفعالات).

إنّيت‌

مصدر جعلى از انّ بمعنى ثبوت. وجه تسميه برهان إنّى اين است كه تنها مفيد إنّيّت و ثبوت حكم است. (- برهان انى، ص 43).

«استدارت زمين در علم هيأت به انيت اثبات كنند و در طبيعى به لمّيّت» (اساس، ص 366). «براهين علم هيأت بى‌براهين‌

نام کتاب : فرهنگ اصطلاحات منطقى نویسنده : خوانساری، محمد    جلد : 1  صفحه : 33
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست