responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ اصطلاحات منطقى نویسنده : خوانساری، محمد    جلد : 1  صفحه : 150

عدم و ملكه‌

يكى از اقسام تقابل (- عدم و ملكه، ص 71).

عدول‌

معدوله بودن قضيه (- قضيه معدوله، ص 196) (-/ تحصيل).

عرض‌

آنچه در وجود احتياج به محل داشته باشد.

يعنى قائم و وابسته به چيز ديگر باشد. و به عبارت ديگر اگر در خارج يافته شود، حالّ در موضوع باشد. مانند سفيدى و سياهى و شورى و ترشى و شادى و ترس.

(برخلاف جوهر كه در وجود احتياج به موضوع ندارد). (-/ جوهر)

عرض به نظر ارسطو بر نه قسم است (كم- كيف- أين- متى- وضع- ملك- اضافه- فعل- انفعال).

جمهور حكماى اسلام نيز به پيروى از معلم اول اقسام عرض را همين نه قسم دانسته‌اند كه با مقوله جوهر بر روى هم مقولات عشر ناميده مى‌شوند. (-/ جوهر).

«و هر موجودى كه در موضوع بود عرض بود. و هر موجودى كه نه در موضوع بود جوهر بود» (اساس، ص 36).

«ضدان دو عرض باشند از يك جنس كه ميان ايشان غايت دورى باشد و بر سبيل تعاقب در يك موضوع حلول كنند» (اساس، ص 38).

عرض بيّن‌

عرضى كه وجودش نسبت به موضوع بديهى و روشن باشد و احتياجى به اثبات نداشته باشد. مانند فرد بودن عدد هفت، و سه زاويه داشتن مثلث، و سياهى زنگى.

عرض خارجى‌

مقابل عرض ذاتى (- عارض خارجى، عرض غريب) (-/ عرض ذاتى، اثر ذاتى).

عرض خاص‌

يكى از كليات خمس (- خاصّه، ص 106).

عرض ذاتى‌

(- اعراض ذاتى، ص 22) (- عارض ذاتى) (-/ عرض غريب، عارض غريب، عرض خارجى، عارض خارجى).

«... مثلا در علم حساب، عدد موضوع علم است. و زوج و فرد عرض ذاتى اوست، و ناقص و زايد و تام همچنين» (اساس، ص 381).

نام کتاب : فرهنگ اصطلاحات منطقى نویسنده : خوانساری، محمد    جلد : 1  صفحه : 150
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست