ندارد، مى بيند. به اين ترتيب خواسته هاى او جامه عمل پوشيده وحاجتهايش برآورده مى شود. و در يك كلام: دوست خدا مى شود و عمل او عمل خدايى مى گردد.

بى ترديد، مقصود از اينكه خدا چشم و گوش انسان مى گردد، آن است كه ديده او در پرتو قدرت الهى نافذتر، گوش او شنواتر، و قدرت او گسترده مى گردد.

پيامبر گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم)براى انسان، استعداد و لياقت بس شگرفى قائل است و عبوديت و بندگى را يگانه راه سالم و صحيح براى كسب بينشهاى ژرف و شنواييهاى بلند و ديگر كمالات مى شمارد و بس.

اكنون به برخى از آثار شگرف عبوديت و بندگى، و پيمودن صراط مستقيم الهى، اشاره مى كنيم و به اتكاى دلايل استوار، بالأخص آيات قرآنى، امكان تسلط انسانِ مطيع خدا را بر نفس و روح، و احياناً تصرف وى در جهان آفرينش ـ به اذن الهى ـ ثابت مى نماييم.

1. تسلط بر نفس

نخستين اثر«عبوديت»،تسلط انسان بر خواهش هاى نفسانى است، در نتيجه اين تسلط، «نفس أمّاره» مهار شده و روح انسانى بر نفس، ولايت پيدا مى كند و فرد از نظر كمال روحى به پايه اى مى رسد كه مى تواند اختيار «نفس امّاره» را به دست گيرد، چنين فردى بر نفس و خواسته هايش مسلّط است. به اين مرحله از كمال، «ولايت بر نفس» مى گويند.

در آيات قرآن به اين مرحله اشاره شده است: