داشت.و با وجود احتمال نخست، استدلال قطعيت خود را از دست مى دهد.خاصّه آنكه،اين احتمال (كه كلمه مقدّر:«مسجد» باشد) به اقتضاى مناسبت حكم و موضوع، و هماهنگى مستثنى منه با مستثنى، قويتر به نظر مى رسد.

ثانياً، چنانچه به احتمال دوم عمل كرده و كلمه مقدّر را «مكان» بگيريم، حديث، مفهوم ناصحيحى پيدا مى كند كه صدور آن از شخص خبير و حكيمى چون پيامبر، محال مى نمايد. زيرا برپايه احتمال دوم، از سفر به هر نقطه اى از جهان ـ به استثناى اين سه مسجد ـ نهى شده است. در حاليكه منطق اسلامى، سفرهاى فراوانى را جايز و مستحب مى شمارد. همچون: سفر براى تحصيل علم، سفر براى تجارت، سفر براى صله رحم، سفر براى سياحت، سفر براى جهاد و دهها سفر حلال ديگر.

در اين صورت چاره اى نداريم كه به احتمال اوّل گردن نهاده و واژه «مسجد» را در تقدير بگيريم و سفر براى زيارت را موضوعاً از دايره مضمون حديث خارج شمريم.

بگذريم، كه اصولاً در صحتِ اساس اين حديث، حتّى بنابر احتمال نخست شك و ترديد جدّى وجود دارد.زيرا حديث از زبان رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)ادعا مى كند كه سفر به هيچ مسجدى جز مساجد سه گانه جايز نيست، در حاليكه محدثان نقل مى كنند كه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)در روزهاى شنبه پياده و گاهى سواره براى نماز گزاردن به مسجد قبا مى رفت و در آنجا دو ركعت نماز مى گزارد و مسجد قبا در زمان پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) در دوازده كيلومترى مدينه قرار داشت.[1]