3 . غرض از سؤال، تحصيل علم است چنانكه مى فرمايد: (ان كنتم لاتعلمون) اگر نمى دانيد بپرسيد بنابراين مورد آيه در جائى است كه اگر بپرسيم يقين پيدا مى كنيم و چنين چيزى جز در مورد خبر متواتر يا خبر محفوف به قرينه امكان پذير نيست. و قول مفتى مفيد علم و يقين به حكم واقعى نمى باشد.

پاسخ: مراد از علم در اين آيه علم منطقى نيست كه در منطق مى گويند «الاعتقاد الجازم» و چنين علمى در مقابل ظن و وهم قرار مى گيرد بلكه مراد از علم در اين آيه و آيات مشابه، حجت است هر چند ممكن است مفيد علم نباشد، و فرض اين است كه قول مجتهد بر فرد عامى حجت شرعى مى باشد.

تا اينجا روشن شد كه هم خرد فطرى عامى، او را وادار مى كند كه سراغ تقليد برود( مقام نخست) و هم مقتضاى ادلّه شرعى نزد مجتهد اين است كه عامى در صورت ترك احتياط حتماً بايد راه تقليد را پيش بگيرد(مقام دوم). اكنون به بيان ديگر ادله اين مسأله مى پردازيم.

3. روايات ارجاعيه

مقصود از روايات ارجاعيه، احاديثى است كه امامان