آن به سعى تعبير مى كند. در مورد اوّل مى فرمايد:

(أَطِيعُوا اللهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لاَ تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ);[1]

خدا را اطاعت كنيد و رسول را نيز اطاعت كنيد، اعمال خود را (با ريا و غيره) بى اثر نسازيد.

در مورد دوم مى فرمايد:

(وَ أَنْ لَيْسَ لِلإِنْسَانِ إِلاَّ مَا سَعَى);[2]

نيست براى انسان جز سعى و كوشش او.

اگر واقعاً انسان در زندگى مبدأ اثرى نيست پس اطاعت و سعى او چه اثرى دارد.

يك فعل با دو نسبت در قرآن

قرآن مجيد در حالى كه فعل واحدى را به خدا نسبت مى دهد همان را نيز به غير خود نيز نسبت مى دهد; از باب نمونه:

1. توفّى به معناى اخذ روح و گرفت جان است و در آيه اى به صورت انحصارى به خدا نسبت مى دهد و مى فرمايد:

(اللهُ يَتَوَفَّى الأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا);[3]

خدا جان ها را به هنگام مرگ مى گيرد.