46

علت معجزه

پرسش:اصل عليت ومعلوليت، و اين كه هر موجود امكانى بدون علت موجود نمى گردد يك قانون عقلى قطعى و فراگير است و به هيچ وجه قابل تخصيص نيست اكنون سؤال مى شود آيا معجزه پديده اى بدون علت است يا نه؟ و در صورت دوم علت آن چيست؟

پاسخ: شكى نيست كه معجزه، پديده بدون علت نيست و به هيچ وجه ناقض قانون عليت نمى باشد، هر چند از علل شناخته شده طبيعى پيروى نمى كند، براى خود علل ويژه اى دارد، ولى علت طبيعى وعادى نداشتن، مستلزم نداشتن علت به طور مطلق نيست.

فقط كسانى كه وجود را مساوى با ماده و علل را منحصر در علل شناخته شده ى طبيعى مى دانند، درباره ى معجزات چنين مى انديشند كه تصديق آن، موجب به هم زدن قوانين عقلى و نقض قانون علّيت است، اين افراد به خاطر پيش داورى درباره ى محدوده ى علل، فكر مى كنند كه هر چيزى بايد علت طبيعى داشته باشد و اگر پديده اى فاقد چنين علت شد پس فاقد علت است.

در پاسخ اين گروه گفته مى شود اوّلاً: وجود مساوى با ماده نيست، بلكه