responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : سيره پيشوايان نویسنده : پيشوايى، مهدى    جلد : 1  صفحه : 631

گروه «معتزله» كه عقل گراى افراطى بودند و در مسائل عقيدتى كند و كاو عقلى بيش از حدى مى كردند، مسئله «مخلوق» و «حادث» بودن قرآن را در ارتباط با صفات خدا مطرح كردند و با «قديم» بودن قرآن كه گروه «اشاعره» و اهل حديث از آن جانب دارى مى كردند، به مخالفت برخاستند و درگيرى بين طرفداران اين دو بينش اعتقادى رخ داد.

به گفته اهل تحقيق، بحث پيرامون مخلوق بودن قرآن، از اواخر حكومت بنى اميه آغاز گرديد[1] (اوائل قرن دوم هجرى) و نخستين كسى كه اين بحث را در محافل اسلامى مطرح كرد، . «جَعْد بن درهم»، معلم «مروان بن محمد»، آخرين خليفه اموى، بود. او اين فكر را از «ابان بن سمعان»، و «ابان» نيز از «طالوت بن اعصم» يهودى فرا گرفته بود.

«جَعْد» پس از طرح اين بحث، مورد تعقيب قرار گرفت و به كوفه فرار كرد و در آن جا اين نظريه را به «جَهْم بن صفوان ترمذى» منتقل كرد.[2]

برخى بر اين باورند كه اعتقاد به قديم بودن قرآن از مسيحيت به جامعه اسلامى نفوذ كرده بود، زيرا آنان «مسيح» را «كلمة الله» مى دانستند و در نتيجه، كلام خدا ـ كه از خداست ـ از نظر آنان «قديم» شناخته مى شد.

مؤيد اين نظريه اين است كه مأمون در بخش نامه اى كه در اين مورد به «اسحاق بن ابراهيم» حاكم بغداد نوشت، «اشاعره» را متهم كرد كه درمورد قرآن، همچون سخنان مسيحيان درمورد حضرت عيسى، سخن مى گويند.

در هر حال، در زمان خلافت «هارون»، «بِشْر مَريسى»، كه گفته مى شود يهودى تبار بوده، اين بحث را دنبال كرد و مدت چهل سال به ترويج فكر مخلوق


[1] در مورد خلق قرآن و سابقه آن رجوع شود به الكامل فى التاريخ، ج7، ص 75.
[2] جَعْد را خالد بن عبدالله قسرى در روز عيد قربان در كوفه به جرم اين سخنان به عنوان قربانى كشت! جَهْم را نيز در سال 128 سالم بن احوز در مرو كشت (احمد امين، ضحى الإسلام، ج3، ص 162). گويا به همين مناسبت بوده كه بعدها احمد بن حنبل، پرچم دار اهل حديث، طرفداران مخلوق بودن قرآن را كافر و جهمى مى خوانده است!
نام کتاب : سيره پيشوايان نویسنده : پيشوايى، مهدى    جلد : 1  صفحه : 631
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست