در عيـن حسـاسيت، سخت بـى عاطفـه; در عيـن صداقت، دروغ گو; و در عين بى ريايى و صفا، حتى خويشتن را بفريبد! اين ها تضادهايى است كه نه تنها جمع آن ها در بشر ممكن است، بلكه از خصوصيات وجود دو بخش «آگاه» و «ناآگاه» روح انسانى است».[1]

اين گونه افراد، داراى احساسات كاذب و متضاد هستند و به همين جهت رفتارى نامتعادل دارند: در عين «تجمل پرستى» و اشرافيت، گاه گرايش هاى «زاهدانه» و صوفى گرانه دارند، نيمى از فضاى فكرى آنان تحت تأثير تعاليم
دينى است، و نيم ديگر جولانگاه لذت طلبى و ماده پرستى. اگر گذارشان به مسجد بيفتد، در صف عابدان قرار مى گيرند، و هرگاه به ميكده گذر كنند، لبى تر مى كننـد! از يك سـو خشونت را از حـد مى گذرانند و از سوى ديگر اشك ترحم مى ريزند!

تاريخ، نمونه هايى از اين افراد چندشخصيتى به خاطر دارد كه يكى از آنان «هارون الرشيد» است.

هارون كه در دربار خلافت به دنيا آمده و از كوچكى، با عيش و خوشگذرانى خو گرفته بود، طبعاً كشش نيرومندى به سوى لذت طلبى و خوشگذرانى و اشرافى گرى داشـت، و از سـوى ديگـر محيـط كشـور اسلامـى و موقعـيت وى، ايجاب مى كرد كه يك فـرد مسلمـان و پايبند بـه مقررات آيين اسلام باشد، از اين رو، وجود او معجونى از خوب و بد و زشت و زيبا بود.

او خصوصيات عجيب و متضادى داشت كـه در كمتر كسـى به چشـم مى خورد. ظلم و عدل، رحم و خشونت، ايمـان و كفر، سازگارى و سخت گيرى، به طرز عجيبى در وجود او به هم آميخته بود. او از يك سو از ظلم و ستم باك نداشت و خون هاى پاك افراد بـى گنـاه، مخصوصاً فرزنـدان برومنـد و آزاده پيامـبر اسلام(صلى الله عليه وآله)را بى باكانه مى ريخت، و از سوى ديگر هنگامى كه پـاى وعـظ