بر
دو طرف آب گنگ. طرف غربي را رال [1] گويند، و شهر لكهنور [2] بدان
جانب است، و طرف شرقي را بربند [3] گويند، و شهر ديوكوت بدان جا نبست،
از لكهنوتي تا بدر لكهنور و از اطراف ديگر تا بشهر ديوكوت پل بسته است،
بقدر ده روزه راه [4]، بسبب آنچه وقت بشكال [5]، تمام آن زمين آب
گيرد، و اين پلها اگر نباشد، مگر در كشتي بمقاصد و اطراف عمارت توان رسيد،
در عهد او بسبب اين پلها راه بر جميع خلايق گشاده شد، و چنين سماع افتاد:
كه سلطان سعيد شمس الدين چون بديار لكهنوتي رسيد، بعد از فوت ملك ناصر
الدين (محمود) طاب ثراه، و بدفع فتنه ملك اختيار الدين بلكا [6]، [و]
خيرات غياث الدين خلجي در نظر مبارك او آمد، بهر وقت (كه) ذكر غياث الدين
افتادي، خطاب او سلطان غياث الدين خلجي فرمودي، و بر لفظ مبارك او رفتي: كه
مردي [كه] با اينچنين خيرات [او] را سلطان غياث الدين خطاب كردن دريغ
نباشد رحمة اللّه عليهم. في الجمله غياث الدين خلجي، با خيرات و عدل [7] و نيكو سيرت پادشاهي بود، اطراف ممالك لكهنوتي چنانچه جاجنگر و بلاد
بنگ [و كامرون] و ترهت جمله او را اموال فرستادند، و بلاد لكهنوتي [8]
او را صاف شد، و پيلان و اموال و خزاين بسيار بدست آورد، و امراء خود آنجا
بنشاند، و سلطان سعيد شمس الدين، از حضرت دهلي بطرف لكهنوتي، چند كرت لشكر
فرستاد[1] اصل: دال مط: ازال، دال. راورتي: رال، كه يك شكل راره است، و اصلا در سنسكريت راره است. [2] مط: لكهنوتي. راورتي: لكهنور و لكهنوتي. [3] كذا في الاصل مط: بر بنده يا براند. راورتي: برند، برنده، بربند.
بقول هملتون در كتاب هندوستان (1: 114) بنگال در زمان قديم پنج ضلع داشت:
راره يا راده در غرب هوگلي و جنوب گنگا، كه همين رال باشد. و بريند يا بريندره در شمال پدمه از ان جمله است، و بر بند متن همين بريند است. [4] اصل: ده
هزار راه، بلاكن در مجله جمعيت آسيائي بنگال 1873 م (ص 212) لكهنور را با
لكركودا كه در بسر بهرم واقع است مطابقت ميدهد، كه بفاصله 85 ميل در جنوب
گور است عرض 23 درجه و 18 دقيقه، طول 87 درجه و 15 دقيقه. ديوكوت در 75
ميلي شمال گور است. [5] مط: برشكال. [6] در يكي از نسخ ماخذ
مط: بدكار كه صحيح آن بلكاست و برخي از مورخان او را پسر حسام الدين عوض
شمردهاند، ولي در يك سكه او كه در مجله آسيائي بنگال 1873 م (ص 367) مورد
بحث قرار گرفته نام و القابش چنين است: «شهنشاه علاء الدين ابو المالي
دولتشاه بن داود» كه تاريخ اين سكه 627 يا 629 هاست (حواشي بر تاريخ ايليوت
2: 717) [7] مط: خلجي مردي با خير و عدل و نيكو. [8] مط: بلاد لكهنور