نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 7 صفحه : 388
سيصد و شصت مغرب نهادم كه در هر روز به مطلعى برآيد و به مغربى فرود شود [1]ازآنجا گفت: فَلاٰ أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشٰارِقِ وَ الْمَغٰارِبِ [2]،چنان كه مطالع و مغارب مختلف مىشود مدار و مسير [3]او مختلف مىشود از اينجاست كه هيچ دو روز در سال چند يكديگر نباشد الّا متفاوت به قدر اختلاف او در سير طول و قصر شب و روز پيدا شود آنگه منافع آن جز خداى نداند كه كشت پرورد و نبات روياند [4]و ميوه رساند و نور گستراند و راه نمايد الى ما لا يحصى كثرة [5]چون آفتاب فروشود در شب ماه بر آرم تا حساب ايّام و شهور و سنين بدانى و اجل ديون و اوقات معاملات و وقت عبادت [6]از حجّ و روزه.آفتابت طبّاخى مىكند و ماهتابت [7]صبّاغى مىكند اين مىپزد و آن مىرزد [8]تا كار تو به برگ و مهيّا باشد و عيش تو در ميانه [9]مهنّا [10]باشد، اين نه به تدبير توست به تقدير من است. ذٰلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ [11]،تقدير خداى عزيز است كه هيچ غالبى او را غلبه نتواند [12]،عليمى كه مصالح خلايق او راند [13]به عزّت بكند و به حكمت بنهد راى تو را به [14]اين راه نيست انديشه را بدين [15]گذر نيست، تقدير تو بدين [16]محيط نشود تدبير تو بدين نرسد:
و ليس بتقدير الكواكب ما ترى و لكنّه تقدير ربّ الكواكب وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ ،«جعل»اين جا به معنى«خلق»است براى آن متعدّى است به يك مفعول،او آن خداست [17]كه براى شما ستارگان بيافريد،هم از جملۀ تعداد نعمت است مورد آيت مورد منّت است چرا آفريد؟بىغرض نيست و از عرض [18]مثل خالى نيست.