نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 5 صفحه : 16
قوله: لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلاّٰ أَذىً ،مقاتل گفت:رؤساى جهودان چون كعب و نعمان و ابو رافع و ابو ياسر و كنانه و ابن صوريا،به نزديك عبد اللّه سلام آمدند و اصحاب او از مؤمنان اهل كتاب،و ايشان را ملامت و سرزنش كردند بر مسلمانى،خداى تعالى اين آيت فرستاد و گفت:اين جهودان به شما هيچ نتوانند كردن مگر ايذاء به زبان از طعنه [1]و وعيدى به دروغ يا دعوت با جهودى،يا [2]كلمهاى از كلمات كفر كه بگويند تا شما به آن رنجور شويد [3].
« إِلاّٰ أَذىً »محلّ او نصب است بر استثناء و جرير طبرى و بو القاسم بلخى [4]گفتند:استثناء منقطع است براى آنكه آن أذى ايشان را زيان ندارد،و اولىتر آن است كه استثناء متّصل باشد براى آنكه أذى از جنس مضرّت باشد،و منقطع آن بود كه مستثنى از جنس مستثنى منه نباشد،چنان كه:ما بالدّار من أحد الّا حمارا.
وَ إِنْ يُقٰاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبٰارَ ،و اگر با شما كارزار كنند پشت به هزيمت دهند شما را،و اين آيت از جمله معجزات است براى آنكه خبر است از غيب،و مخبر بر وفق خبر آمد كه هريكى از ايشان با رسول و صحابۀ او قتال كردند [5]منهزم شدند از بنى قريظه و بنى النّضير و بنى المصطلق و جز ايشان،پس آيت دليل صحّت نبوّت است و تسلّى رسول است-عليه السّلام.و قوله: ثُمَّ لاٰ يُنْصَرُونَ [6]،و پس ايشان را نصرت نكنند،هم اين مورد دارد از روى اعجاز و تسلّى.و اگرچه«ثمّ»حرف عطف است،اين فعل معطوف نيست بر فعل اوّل،براى آن مجزوم است،و التّقدير:ثمّ هم لا ينصرون،و إنّما استأنف لرأس الآية،كما قال الشّاعر:
أ لم تسئل الرّبع القديم فينطق أى فهو ينطق [7]،و آنجا كه سر آيه نبود چنين فرمود: لاٰ يُقْضىٰ عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا [8]... ،و مثله في رأس الآية قوله: وَ لاٰ يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ [9].