قصّه بازگفت.رسول-عليه السّلام-گفت:خطا كردى.

جماعتى ديگر برخاستند و گفتند:يا رسول‌اللّٰه!ما را هم اين حادثه افتاد،و لكن شرم داشتيم كه اين حديث در مجلس تو بگوييم،هيچ رخصتى هست ما را؟رسول -عليه السّلام-گفت:رخصت به دست من نيست،خداى تعالى از كرمش اين حكم از ايشان برگرفت،و اين آيت فرستاد،و مباح كرد ايشان را مقاربت كردن با حلال خود در شبهاى ماه رمضان،گفت:حلال كردند شما را شب روزه.

و نصب او بر ظرف است،اى في ليلة الصّيام،و كوفيان گفتند:منصوب است بعدم الخافض.

اَلرَّفَثُ إِلىٰ نِسٰائِكُمْ ،«رفث»كنايت است از جماع.

عبد اللّٰه عبّاس گفت:انّ اللّٰه[حيىّ] [1]كريم،خداى تعالى شرمگن [2]است،يعنى كريم است.اين لفظ مصرّح نگفت به كنايت گفت هرجا [3]كه گفت،يك جا مباشرت گفت،و يك جا ملامست،و يك جا افضا و يك جا دخول و يك جا رفث.

دگر خواست تا تو را ادب آموزد تا اين لفظ[بر زبان] [4]،[231-پ]نرانى،چه در عرف مستهجن است.دگر آن‌كه عرب اين كنايات گفته‌اند،و قرآن به لغت ايشان فرود آمد،و اين همۀ كنايات است از جماع،قال الشّاعر:

فظلنا هنالك في نعمة و كلّ اللّذاذة الّا الرّفث
اى غير الجماع.

قتيبى [5]گفت:رفث افصاح و تصريح باشد به ذكر آنچه كنايت بايد كردن از او از ذكر نكاح،و اصل او فحش باشد و كلام قبيح،و قال العجّاج:

و ربّ اسراب حجيج [6]كظّم عن اللّغا و رفث التّكلّم
زجّاج گفت:رفث كلمتى است جامع هر مراد را كه مردان را باشد از زنان،قال الشّاعر: