پس بود خونى بسته بيافريد او را و راست كرد.

كرد از او دو جفت نر و ماده.

نيست او توانا بر آنكه كند زنده مردگان را! قوله: لاٰ أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيٰامَةِ [17-پ]،عامّۀ قرّاء لاٰ أُقْسِمُ خواندند به حرف نفى،و اقسم«الف»مقطوع و دوم همچنين.

حسن و عبد الرحمن أعرج خواندند«لا قسم» [1]،به«لامى»موصول با «الف»،چنان كه«لام»تأكيد بود،و قسم مثبت نه منفى،و در دوم چنان خواندند:

كه عامّۀ قرّاء مى‌خوانند به«لا»ى نفى،يعنى به روز [2]قسم نكنم و به نفس ملامت‌كننده قسم نكنم.و قوّاس هم چنين روايت كرد از شبل از ابن كثير.

امّا در معنى و وجه او خلاف كردند،بعضى گفتند:«لا»صله است،يعنى قسم كنم به روز قيامت،و اين قول سعيد جبير است.

ابو بكر عيّاش گفت:اين«لا»تأكيد قسم است،كقولهم:لا و اللّه.فرّاء گفت:«لا»ردّ كلام مشركان است،آنگه ابتدا كرد و گفت:اقسم،قسم مى‌كنم [3]، گفت:و هر سوگندى كه وارد باشد مورد كلامى،لابد بايد تا«لا»بر قسم مقدّم بود تا فرق باشد ميان سوگند جحد و ميان سوگند اثبات،چنان كه كسى مبتدا گويد [4]:و اللّه إنّ الرسول حقّ،اين كلام فايده آن مى‌دهد كه رسول حقّ است،چون گويد:لا و اللّه إنّ الرسول حقّ،معنى آن است كه:دروغ گفتند [5]آنان كه انكار رسالت او كردند،بل او پيامبر است و انكار ايشان اثر نمى‌كند