نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 20 صفحه : 155
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضٰاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ ،آنگه بازنمود كه خلقان در قيامت برد و وجه باشند رويهايى بود روشن و خندان و خرّم و گشاده.
وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهٰا غَبَرَةٌ ،و رويهايى باشد گرد زده.عطا گفت:رويهاى ايشان روشن باشد در دنيا در راه خداى و جهاد گرد زده شده باشد،و آنان كه برعكس اين باشند از تنعّم و رغبت ناكردن در جهاد و صيانت روى ازآنكه گردآلود شود روز قيامت خداوند [1]آن رويها گردآلود باشند،و ذلك قوله: وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهٰا غَبَرَةٌ .
تَرْهَقُهٰا ،أى تغشاها. قَتَرَةٌ ،خاك بر او نشسته باشد و در خاك پنهان شده.
در اخبار آمد كه:چون خداى تعالى مقاصّت كند ميان بهايم و ايشان را خاك گرداند،آن خاك گرد شود و بر روى كافران نشيند،و قوله: قَتَرَةٌ ،أى ظلمة و سواد.
و القترة الظلمة.
ابن زيد گفت:فرق [2]ميان«غبره»و«قتره»آن باشد كه قتره گردى بود كه در هوا برود،و غبره گردى باشد كه بر روى زمين پهن مىشود.
آنگه گفت آنان كه با ايشان اين معامله [3]رود كافران و فاجران باشند: أُولٰئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ ،واحد هما كافر و فاجر.