قوله تعالى: تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ -الآية،تفسير اين برفت در آيتى كه مثل اين است لفظا و معنا.
اگر گويند:چرا تكرار كرد اين آيت را با قرب عهد به او؟گوييم:مراد به آيت اوّل انبيااند كه ذكر ايشان در آيتى كه پيش از اين آيت بود برفت،و مراد به اين آيت اسلاف جهودانند كه اعقاب ايشان گفتند از ايشان كه:اين پيغامبران جهودان بودند يا ترسايان،و چون مراد مختلف باشد فايده مختلف بود،و چون چنين باشد تكرار نبود،چه هريك [157-پ]مستقلّ باشد به فايدۀ خود.
و وجه ديگر آن است كه:مخاطبان مختلف بودند،و چون مخاطبان مختلف باشند تكرار فايده باشد.
وجه ديگر آنكه:وقت مختلف بود،و آيت وارد مورد وعظ و زجر است،و در اين تذكير باشد به نعمت خدا و تحذير بود از عقاب او،و اين معنى هرچه بيشتر باشد نفعش عامتر باشد،و فايدهايش ظاهرتر-و اللّه اعلم بمراده من كلامه.
گويند سفيهان از مردمان چه [1]برگردانيد ايشان را از قبلهشان كه بودند برآن،؟بگو خداى[راست] [2]آنجا كه آفتاب برآيد و آنجا كه فروشود،راه نمايد آن را كه خواهد به راه راست.
[158-ر]
و همچنين كرديم ما شما را امّتى ميانه تا باشيد گواهان بر مردمان،و تا باشد پيغامبر بر شما گواه،و نكرديم ما آن قبله كه تو بودى برآن مگر تا بدانيم كه كيست كه پىگيرى [3]كند رسول را ازآنكه