نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 2 صفحه : 136
جمله راهبان شام،بحيرا و ديگران.
ضحّاك گفت:مراد [1]جهودانند،يعنى آنان كه از جهودان بر رسول -عليه السّلام-ايمان آوردند از عبد اللّه سلام و سعد عمرو [2]و تمام بن يهودا و اسد و اسيد-پسران كعب-و عبد اللّه صوريا.
قتاده و عكرمه گفتند:مراد اصحاب رسولاند.بهرى [3]دگر گفتند:مراد جمله مؤمنانند.و بر قول اوّل مراد به«كتاب»انجيل باشد،و بر قول دوم مراد تورات،و بر قول سيم [4]و چهارم مراد قرآن باشد.
يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاٰوَتِهِ ،بهرى [5]مفسّران گفتند:مراد به حَقَّ تِلاٰوَتِهِ آن است كه ايشان آنچه مىخوانند به ترتيل مىخوانند با خشوع و خضوع و صفاى اعتقاد،چنان كه حقتعالى گفت: اَلَّذِينَ إِذٰا ذُكِرَ اللّٰهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ [6]-الآية.
كلبى گفت،مراد آن است كه:يصفونه حقّ وصفه فلا يكتمون منه شيئا،يعنى كه در اين كتابها كه مىخوانند وصف [7]و نعت محمّد-صلّى اللّه عليه و آله-چنان كه هست مىگويند [8]،هيچ پنهان نمىكنند.
و عبد اللّه مسعود گفت:يحلّونه حلالا و يحرّمونه حراما [9]فلا يحرّفونه،حلالش حلال مىدارند و حرامش حرام مىدارند و هيچ بنمىگردانند ازآنكه هست.
حسن گفت:بر محكمش كار كنند،و به متشابهش ايمان آرند [10]و علم آن رها كنند تا آنكس گويد كه داند.
مجاهد گفت:يتّبعونه حقّ اتّباعه،متابعت او كنند حقّ متابعت. أُولٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ ،ايشان آنانند كه ايمان دارند به آن،يعنى ايمان حقيقى آن باشد كه با او تلاوتى بر اين جمله باشد،چنان كه در عقب آن آيت گفت: أُولٰئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا [11].