در شكم عجل افگند تا به بانگ آمد و اين خبر بر سبيل تمثّل [1]باشد اگر درست شود.امّا قوله تعالى: أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ،عبد اللّٰه عبّاس [2]روايت كرد كه رسول -صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم-گفت في قوله تعالى:

أيّكم احسن عملا،احسن عقلا و اورع عن محارم اللّٰه،و أسرع الى طاعة اللّٰه ،تا كه عاقل‌تر است و پرهيزگارتر است و طاعت‌دارتر است.

ابو قتاده گفت:رسول-صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم-را از اين آيت پرسيدم،گفت معنى آن است كه:كيست كه عقل بهتر به كار دارد،آنگه آن عاقل‌تر است از شما كه از خداى بهتر ترسد و به اداى واجبات و اجتناب مقبّحات [3]قيام بيشتر [4]كند،و اگر [5]در بعضى تطوّع تقصير كند.

فضيل عياض گفت در اين آيت: أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ،أى اخلص عملا و اصوبه،گفت:تا كدام خالص‌تر است به عمل [6]و مصيب‌تر،گفتند [7]:چه معنى دارد اين؟گفت:چون عمل خالص نبود،مشوب بود به ريا هيچ نبود،و چون صواب[نبود] [8]،نه چنان بود كه خداى تعالى فرموده است[و] [9]نه بر قاعده،پس لا بد بايد تا عمل جامع بود اين دو وصف[را] [10]يكى اخلاص يكى [11]اصابت تا از بدعت و ريا دور باشد.

حسن گفت:تا كيست كه در [12]دنيا زاهدتر است و در آخرت راغب‌تر! سهل گفت:تا كه متوكّل‌تر است.فرّاء گفت:در كلام اضمارى هست،و التّقدير:

ليبلوكم فينظر ايّكم احسن عملا،و كلام با آن تقدير به معنى نزديكتر است.و