و كثرت كفّار،و اين معروف است و اخبار به اين ناطق است.

صادق-عليه السّلام-گفت:مثل ابو طالب در اسرار ايمان و اعلان كفر،مثل اصحاب الكهف است كه ايشان ايمان پنهان داشتند،ايشان را مزد دوباره باشد،و همچنين ابو طالب را،و او از دنيا بنرفت تا فريشتگان او را بشارت ندادند به بهشت، و چون او را وفات آمد جبريل آمد و گفت:خداى تو را مى‌فرمايد كه از مكّه برو كه تو را در مكّه ناصرى نيست پس از عمّت ابو طالب.

پس معلوم شد از اين وجوه كه آيت در شأن او نيست،و مراد به«هدى»ايمان نيست،امّا طريق ايمان است و امّا ثواب بر ايمان چنان كه در دگر آيات بيان كرديم، و روا بود كه مراد حكم و تسميه باشد.

قوله: وَ قٰالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدىٰ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنٰا ،مفسّران گفتند:آيت در حارث بن عثمان بن نوفل بن عبد مناف [1]آمد كه او رسول را گفت-عليه السّلام:ما به تو ايمان آوردمانى [2]اگر نه آنستى كه ما را انديشه مى‌باشد كه عرب ما را بربايند از زمين ما،چه ايشان مجتمعند برخلاف تو،و ما را قوّت و منعت نيست،و اين بر سبيل تعلّل گفت.حق‌تعالى اين از او بازگفت و جواب داد از اين،گفت مى‌گويند:اگر چنان كه ما متابعت دين اسلام كنيم با تو،ما را از زمين مكّه بربايند.

آنگه به جواب او گفت: أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً ،نه ما ايشان را حرمى [3]ايمن كرده‌ايم،براى آن‌كه عرب را عادت بودى كه يكديگر را [4]غارت كردندى،و يكديگر را كشتندى جز اهل مكّه كه ايشان ايمن بودندى براى حرمت حرم. يُجْبىٰ إِلَيْهِ ثَمَرٰاتُ كُلِّ شَيْءٍ ،به آنجا مى‌برند ميوه‌ها از هر نوعى،و مدنيان و يعقوب، «تجبى اليه»خواندند به«تا»ى تأنيث،براى آن‌كه ثمرات مؤنّث است،و ديگران به«ياء»خواندندى [5]براى تقدّم فعل و حايل كه از ميان فاعل [6]و مفعول هست. رِزْقاً مِنْ لَدُنّٰا ،نصب او بر مفعول له است،روزى از نزديك ما،و لكن بيشترينۀ [7]ايشان ندانند.