نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 581
الْحَقَّ
وَ هُوَ خَیْرُ الْفاصِلِینَ.» [1] تنها حکم خدای تعالی است که امر میکند
جز او کسی عبادت نشود: «إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا
تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ»، [2] و اهل اتکال، تنها بر حکم خدای تعالی
توکّل میکنند: «إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ
عَلَیْهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ» [3]ه- معنا و مفهوم پنجم احسن
یکی از معانی و مفاهیم احسن، فی قوله تعالی: «وَ لا تَقْرَبُوا مالَ
الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّی یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ
أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمِیزانَ بِالْقِسْطِ لا نُکَلِّفُ نَفْساً إِلَّا
وُسْعَها وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ کانَ ذا قُرْبی وَ
بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ
تَذَکَّرُونَ»، [4] میباشد، و آن به این معنا است که قرب به مال یتیم و
ولایت بر آن باید در جهت حفظ مال او، و در حدّ امکان، در جهت افزایش مال،
او از طریق تجارت و مکاسب مشروع بوده و به تبع آن، در تربیت دینی و اخلاقی،
مفید به حال یتیم باشد: «وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْیَتِیمِ إِلَّا
بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ.» در ادامه، آیه به پنج مطلب اشاره میفرماید: اوّل-
مدّت این قرب و ولایت، و آن تا زمانی است که یتیم به بلوغ اشد برسد، و
بلوغ اشد، زمانی است که او از لحاظ عقلی و بدنی، به اندازهای رشد کرده
باشد که آمادگی انجام مسئولیت اقتصادی را داشته باشد: «حَتَّی یَبْلُغَ
أَشُدَّهُ»، و در سوره یوسف میفرماید: «وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ
آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً»؛ [5] همچنین در سوره قصص میفرماید: «وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوی آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً.» [6] دوّم-
پیمانه و وزن را تمام و عادلانه پرداخت کند و چیزی از اشیا (و اصل مال) را
کم و کسر نگذارد: «وَ أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمِیزانَ بِالْقِسْطِ»، [7]
و در سوره اعراف میفرماید: «فَأَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمِیزانَ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ.» [8]