نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 268
تأویل
به ولایت و اطاعت از ائمه علیهم السّلام و نحو آن شده است، و در روایت عمل
صالح، به معرفت ائمه علیهم السّلام تأویل شده است. [1]3. باقیات صالحات در تفاسیر
شیخ طوسی رحمه اللّه در تبیان فی قوله تعالی: «الْمالُ وَ الْبَنُونَ
زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ
رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلًا»، [2] فرموده: «الْباقِیاتُ
الصَّالِحاتُ»؛ یعنی طاعات برای خدای متعال؛ زیرا پاداش آن، برای همیشه و
ابد باقی میماند. پس آن بهتر است از نفع منقطعی که عاقبتی برای آن نیست، و
باقیاتی که بدان شادمان میگردند و خیر آن دوام دارد، آن صالحاتی است که
حکیم آن را خواسته و بدان امر فرموده باشد. ابن عباس (در اینباره) فرموده:
«الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ»، طاعت برای خدا ست. در اخبار ما روایت شده که
از جمله «الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ»، امورات ثابت و پایدار و برخاستن برای
نماز شب است. «خَیْرٌ أَمَلًا»؛ یعنی امیدواری به عمل صالح و آرزو داشتن به
مناسبت آن، بهتر از آرزو داشتن به مناسبت انجام عمل غیر صالح است. [3] همچنین فی قوله: «وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ مَرَدًّا»، [4] فرموده: «الْباقِیاتُ
الصَّالِحاتُ»، عبارت از انجام جمیع طاعات و اجتناب از جمیع معاصی است، و
گفتهاند که قول: «سبحان اللّه، و الحمد للّه، و لا اله الّا اللّه، و
اللّه اکبر» است، و از ابی عبد اللّه، امام صادق علیه السّلام، روایت شده
که باقیات صالحات، برخاستن آخر شب برای خواندن نماز شب، و دعا در سحرگاهان
است، و باقیات نامیده شد برای اینکه منافع آن باقی مانده و اهلش در دنیا و
آخرت، از آن بهرهمند میشوند، برخلاف آنچه نفع آن تنها منحصر در دنیاست، و
قوله: «خَیْرٌ مَرَدًّا»؛ یعنی نعمتها و بهرههایی که به فاعل آن میرسد،
بیشتر است. [5]