هيكل زهره مثلث در جوف او مربع بود و هيكل عطارد مثلثى بود كه در جوف او مربع مستطيل است و هيكل قمر مثمن بود شهاب الدين تحت عنوان همين كلمه رسالۀ دارد بنام هياكل النور اين كلمه در اصل به معنى معابد مهم و مشاهد مشرفۀ مقدسه بوده است.

هَياكِلُ الأَعْيان

-(اصطلاح فلسفى)مراد موجودات خارجى و ماهيات‌اند.(مشاعر 56).

هَياكِلُ القُربات

-(اصطلاح فلسفى)مراد ابدان انسانى است كه وسيلۀ تقرب نفوس بروحانيات است.(از مجموعۀ دوم مصنفات ص 245).

هَيْئَت

-(اصطلاح فلسفى)مراد از هيئت در كلمات شيخ اشراق همان عرض است در كلمات فلاسفۀ مشاء«كل شىء له وجود فى خارجى الذهن فاما ان يكون حالا فى غيره شايعا فيه بالكلية و نسميه الهية أو ليس حالا فى غيره على سبيل الشيوع بالكليه و نسميه جوهرا»(مجموعۀ دوم مصنفات ص 61).

ناصر خسرو گويد:اما هيئت آنست كه اشخاص بدان از يكديگر جدا شوند خاصه اندر مردم با آنكه بصورت همه يكى‌اند.(از جامع الحكمتين ص 81) و بهر حال اين كلمه در فلسفۀ اشراق به معنى عرض بكار رفته است و هم به معنى اشكال و صور عرض.و هم به معنى انوار عرضى و تركيبات آن بدين صورت است.

هيأت برازخ،هيات جوهريه،هيات عقليه، هيأت فلكيه،هيات قاره،هيات مظلمه، هيات منتجه،هيات نورانى،هيات روحانى، هيات ظلمانى،هيات نباتى.(از شرح حكمة الاشراق ص 288)

هَيْئتِ ظُلْمانيَّه

-(اصطلاح فلسفى)مراد اعراض جسمانى است كه مقولات نه‌گانۀ عرضى باشد«الهيئة الظلمانية و هى- المقولات التسع العرضية ما خلا النور العارضى»(از مجموعۀ دوم مصنفات ص 107 و ش ص 285).

هَيْئَتِ ظُلْمانيَّۀ جِسمانيَّه

-(اصطلاح فلسفى) مراد اعراض جسمانيه‌اند.رجوع به هيئت ظلمانيه و(مجموعۀ دوم مصنفات ص 175) شود.

هَيْئَتِ نوريَّه

-(اصطلاح فلسفى)مراد انوار عرضيه است(از مجموعه دوم مصنفات ص 123).

هَيْبَت

-(اصطلاح عرفانى)هيبت عبارت از مشاهدۀ جلال خدا در قلب است چون خدا بشاهد جلال بدل بنده تجلى كند نصيب دل هيبت بود و هيبت درجۀ عارفانست.

ابو عمرو دمشقى گويد«اذا ضيعت الارواح اثر على الهياكل انوار الموافقات»(طبقات ص 279).

كاشانى گويد هيبت عبارت است از انطواى باطن بمطالعۀ كمال جمال محبوب و منشأ انس و هيبت يا جمال و جلال صفات بود يا جمال و جلال ذات كه مشرب روح است چنانكه قسم اول مشروب قلب است(از مصباح الهدايه ص 221).

هيبت و انس فوق قبض و بسط‌اند چنانكه قبض فوق رتبت خوف است و بسط فوق منزلت رجا است،هيبت اعلى از قبض است و انس اتم از بسط است و حق هيبت غيبت است و هر هائبى غايب است و هائبون متفاوتند در هيبت بر حسب تباين آنها در غيبت،مقتضى هيبت بيخودى و مقتضى