چون پاك بسوخت عشق تو جان رهى
صد جان دگر بحيله موجود كنم

نظرات

-(اصطلاح نجومى)رجوع به قرآن شود.

نَظَرى

-(اصطلاح منطقى و فلسفى) نظرى يعنى آنچه بوسيلۀ تأمل و فكر حاصل شود در مقابل بديهى.تصور و تصديق نظرى يعنى تصورات و تصديقاتى كه از راه تامل و فكر و كسب بدست آيند.

علم نظرى و فلسفۀ نظرى در مقابل فلسفه و علم عملى است و آن عبارت از چيزى است كه وجودش تحت سيطره و قدرت بشر نيست (از دستور ج 3 ص 404-تفسير ص 1319-كشاف ص 1391).

نَظْم

-(اصطلاح ادبى)در اصطلاح ادباء كلام گسسته و منظوم بود و اطلاق بر نظم الفاظ بترتيب معنى شود و كلام موزون بود و ترتيب الفاظ بر وفق اصل بود.

(از كشاف ص 1428).

و نظم نثر در اصطلاح بلغاء نثرى است كه چون حروف بعضى الفاظ بديگرى وصل كنند بطريق نظم خوانده شود.

(از كشاف ص 1429).

نَظْمِ طَبيعى

-(اصطلاح منطقى)نظم طبيعى نزد منطقيان عبارت از انتقال از موضوع مطلوب است به حد اوسط و از آن به محمول تا نتيجۀ لازم حاصل آيد و اين ترتيب در شكل اول جارى است.

(دستور ج 3 ص 405).

نَظيرُ السَّمت

-(اصطلاح نجومى)و آن را نظير السموت يا سمت الرجل و سمت القدم هم نامند،نقطۀ بود در كره در زير دو پاى انسان.

نَعْت

-(اصطلاح ادبى)در لغت صفت باشد و گفته‌اند كه نعت استعمال در مدح شود و صفت در مدح و ذم و اطلاق بر وصف مشتق شود مانند اسم فاعل و مفعول و...و بر نوعى از توابع اسم اطلاق شود و آن صفتى است تابع كه دلالت كند بر معنائى كه در متبوع است«فالنعت تابع.

متم ما سبق بوسمه او وسم ما به اعتلق» كه مكمل منعوت است بر خلاف عطف نسق و بدل و بالجمله صفت يا بحال موصوف است كه نعت حقيقى است يا بحال متعلق موصوف كه نعت سببى است مانند«فتحرير رقبة مؤمنة-مررت بزيد الكاتب الحمد لله رب العالمين»صفت اگر بحال موصوف باشد در چهار چيز از ده امر با موصوف مطابقت كند در اعراب تذكير و تأنيت معرفه و نكرة-افراد،تثنيه و جمع.

نعت گاه مشتق است مانند اسم فاعل.

يا جامد.يا شبه مشتق يا جملۀ اسميه مانند «وَ اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ» و در اين صورت بايد رابطى در نعت باشد كه آن را به منعوت خود مربوط كند و لكن جمله طلبيه نعت واقع نشود و اگر واقع شود قول در تقدير گرفته شود و مصدر در موارد بسيارى نعت واقع ميشود به تقدير و هر گاه براى تثنيه و جمع نعتى آورده شود و نعت مختلف المعنى باشد متعاطف آيند مانند«مررت برجلين عالم و جاهل»رجوع به صفت شود.

نَعايِم

-(اصطلاح هيوى)