نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 2016
آن چنان كه پرتو جان بر تن است
پرتو ابدال بر جان منست
جان جان چون واكشد پا را ز جان
جان چنان گردد كه بيجان تن بدان
سر از آن رو مىنهم من بر زمين
تا گواه من بود در يوم دين
يوم دين كه زلزلت زلزالها
اين زمين باشد گواه حالها
كو تحدث جهرة اخبارها
در سخن آيد زمين و خارها
فلسفى گويد ز معقولات دون
عقل از دهليز مىنايد برون
فلسفى منكر شود در فكر و ظن
گو برو سر را بدان ديوار زن
نطق آب نطق خاك و نطق گل
هست محسوس حواس اهل دل
فلسفى كو منكر حنانه است
از حواس انبيا بيگانه است
گويد او كه پرتو سوداى خلق
بس خيالات آورد بر راى خلق
گر نديدى ديو را خود را به بين
بىجنون نبود كبودى بر جبين
هر كه را در دل شك و بيجانى است.
در جهان او فلسفى پنهانى است.
آن رگ فلسف كند رويش سياه
الحذر اى مؤمنان كو در شماست
جمله هفتاد و دو ملت در تو است
وه كه آن روزى برآرد از تو دست
نَظائِر
-(اصطلاح ادبى)در اصطلاح ادباء فرق است ما بين نظائر و وجوه زيرا وجوه عبارت از لفظ مشتركى است كه استعمال شود در عدۀ از معانى و مانند الفاظ مشترك است و نظائر مانند متواطى است و گفته شده است نظائر در الفاظ است و وجه در معانى مثلا در قرآن نظائرى ديده شده است كه تقريبا بيست معنى دارد.
(از كشاف ص 1391).
النَّظائِرُ و الأمْثال
-(اصطلاح بديعى) و آنست كه از امرى تعبير نمايند بامرى ديگر كه نظير آنست كه از باب تشبيه اول بثانى و اين صنعت را اصحاب بديعيات تمثيل خوانند «أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ» سعدى گويد:
كس را بخير و طاعت خود اعتماد نيست
آن بىبصر بود كه كند تكيه بر عصا
ما بين آسمان و زمين جاى عيش نيست
يك دانه چون جهد ز ميان دو آسيا
داروى طريقت ز پير طريقت بستان
كادمى را بدتر از علت نادانى نيست
روى اگر چند پرى چهره و زيبا باشد
نتوان ديد در آئينه كه نورانى نيست (از ابدع ص 398)
نِظام
-(اصطلاح منطقى فلسفى و نجومى)نظام يعنى ترتيب و تنظيم بر اصل منطقى و طبيعى،كليۀ موجودات عالم را نظام معين و خاصى است كه هر يك در مرتبت خود واقع و ارتباط خاصى با ديگر دارند و تمام موجودات از جهت اين ارتباطات آنها را در حكم يك موجود كرده است و همه را بهم پيوسته است و همه لازم و ملزوم يكديگرند و گوئى همه عضو يك پيكرند نظام جملى و وحدانى و اكمل و خير گويند«ان مجموع العالم من حيث
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 2016