است و معرفت و سر را ميزانى است.

نفس و روح را ميزان امر و نهى است و هر دو كفه آن كتاب و سنت است،قلب و عقل را ميزان ثواب است.

و هر دو كفه آن وعد وعيد است، معرفت و سر را ميزان رضا است و هر دو كفۀ آن هرب و طلب است،هرب از دنيا بگريختن است و در عقبى آويختن است و طلب عقبى بگذاشتن است و مولى را جستن پير طريقت گفت:الهى،اگر كسى ترا بطلب يافت،من خود طلب از تو يافتم،اگر كسى ترا بجستن يافت،من بگريختن يافتم،الهى،چون وجود تو بيش از طلب و طالب است،طالب از آن در طلب است كه بيقرارى بر او غالب است، عجب آنست كه يافت نقد شد و طلب - برنخاست،حق ديده و رشد و پردۀ عزت بجاست.

(از عده ج 5 ص 560).

در اصطلاح نجوم و هيئت يكى از صور بروج دوازده‌گانه بود شامل 8 كوكب داخل صورت و 9 كوكب خارج صورت آن 8 كوكب داخل واقع است بين عذراء و عقرب اولين كوكب از دو كوكب جنوبى آن را زبانى عقرب نامند.

(از صور كواكب ص 198) از ستارگان او است كفۀ جنوبى و كفۀ شمالى و زبانا العقرب -در علوم غريبه منظور علمى است كه در آن مماثلت و مقابلت بررسى ميشود.مانند معادله حار بحار.و بارد ببارد.و رطب برطب كه مربوط به مماثلت است.معادلت حار ببارد.و رطب بيابس كه مربوط بمقابلت است و در اينجا شرايطى و قواعدى دارند از جمله هر كلى جزء خود را جذب ميكند و هر جزئى بالقوه و بالفعل داخل در كل است.

ديگر اينكه اجزاء غالبه هر طبعى ضد خود را پنهان كرده و خود جاى آن را گيرد.

ديگر آنكه هرگاه اجزاء چيزى از چهار مرتبه اجزاء ضد خود فزونتر گردد بمرتبۀ اول خود بازمى‌گردد.

و باز در علم ميزان بحث از اين ميشود كه هرگاه مقدار دو جوهر يكى بود اگر يكى مدور بود آن ديگر نيز مدور بود و اگر مسطح بود آن ديگر نيز مسطح بود.

(از مختار رسائل ص 92).

و نيز علم ميزان معرفت به مقدار و كميت اجزاء و امورى بود كه در هنگام اختلاط بايد مرعى شود مانند اختلاط زجاج با زيبق در هر حال علمى كه اين امور را بررسى ميكند علم ميزان گويند.

(از مختار رسائل جابر ص 141) و نيز وزن مخصوص اشياء را گويند و نيز اوزان و ميزان مزاج اشياء است.

مِيزانِ عَقْل

-منظور منطق است.

مِيزانُ الحَقّ

-منظور عدالت است.

و ميزانى است كه روز حشر اعمال بندگان بدان وزن شود.

(از رسالۀ اول اخوان آراء و ديانات ص 417)

مىِ عِشْق

-(اصطلاح عرفانى)حالت جذبه و شيفتگى و تجليات ربانى است.

عراقى گويد: