نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1845
تصور او و بالجمله مجموع تصورات بديهى است كه باعث وصول به مجهولات تصورى ميگردد و بواسطۀ آنها مجهولات تصورية كشف ميشود و منشأ تمام معارف بشرى و سرچشمۀ همه آنها حواس ظاهرى است كه در تحت تاثيرات و تأثيرات خارجى و عوامل محيطى انعكاساتى حاصل و اشيائى را بقواى باطن منتقل مينمايند و از همين جهت است كه شهاب الدين گويد:
كسى كه فاقد يكى از حواس باشد فاقد يك علم است (دستور ج 3 ص 285).
مَعْرِفَة
-(اصطلاح ادبى)هر كلمهاى كه قابل الف و لام تعريف باشد يعنى بواسطۀ الف و لام معرفه شود نكره است و ما بقى اسماء معرفهاند بعبارت ديگر نكره كلمهايست كه قابل الف و لام بوده باشد يا واقع شود در محلى كه قبول الف و لام كند قسم اول مانند رجل و دوم مانند ذو كه بمعنى صاحب است كه صاحب قابل «ال»است معارف بر شش قسماند.رجوع به معارف شود (از كشاف ص 944-سيوطى ص 21).
مَعْرِفَت
-(اصطلاح فلسفى و عرفانى) معرفت عبارت از ادراك امر جزئى يا بسيط است و علم عبارت از ادراك كلى يا مركب است (از دستور ج 3 ص 285).
شيخ گويد:معرفت ادراك جزئيات و علم عبارت از ادراك كليات است.
(مباحث مشرقيه ص 368).
قطب الدين گويد:و چون مدركچيزى را ادراك كند و اثر آن در نفس او منحفظ ماند آنگاه دوم بار ادراك كند و ادراك كند با آن كه او است كه اول ادراك كرده آن را معرفت خوانند معارف يا حسىاند و يا عقلى معرفت حسى معرفتى است كه از راه حواس ظاهرى باشياء خارجى حاصل ميشوند و معرفت عقلى مدركات كلى عقل است.
مبحث معرفت يكى از مباحث مهم فلسفى است كه از قديم الايام مورد توجه فلاسفه و اهل نظر واقع شده است.
ظاهرا براى اولين بار سوفسطائيان توجه كاملى به مبحث علم و معرفت و حدود و ارزش آن كردهاند و مبناى معارف بشرى را حس قرار داده و آن را نسبى دانستهاند.
شكاكان اصولا منكر وجود معرفت حقيقى شده و گويند آنچه را بشر بعنوان علم تلقى ميكند جهل محض است.
سقراط حكيم يونانى اولين فيلسوفى است كه ملاك سعادت بشرى را معرفت و علم قرار داده است و در اين راه طريق مبالغه را پيموده است و براى عقل و معرفت عقلى ارزش كامل قائل بوده است.
افلاطون نيز پيرو اصالت عقل بوده وى عالم معقول را حقيقى شمرده و آنچه بحس در مىآيد امر غير واقعى شمرده است.
ارسطو با آنكه براى حواس و معارفى كه از راه حواس حاصل ميشود ارزش قائل است مع ذلك معرفت حقيقى را مستند به عقل و مدركات عقلى ميداند.
(قصة الفلسفه اليونانيه ص 102).
اخوان الصفا گويند:معرفت بيكى از
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1845