responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 3  صفحه : 1654

بامرى كه قابل تبديل به چيزى ديگر باشد ماده گويند مانند آب كه ماده هوا است باعتبار آنكه قابل تبديل به هوا است.«المادة لا تتكون بما هى مادة بل اذا كانت مادة متكونة فمن جهة ماهى مركبة من مادة و صورة» (تهافت التهافت ص 101) بر اجزاء وجودى و تركيب‌كننده و بوجود آورنده هر چيزى ماده گويند مانند چوب و آهن و غيره كه ماده تخت‌اند.

گاه ماده گويند و هيولاى اولاى اجسام را ميخواهند كه در تمام اجسام هست و محل توارد و تعاقب صور است و آن غير از ماده بمعنى عناصر اربعه است.

مادة المواد بامرى گويند كه در تمام موجودات جهان يكسان است و مورد صور متعاقبه است و با زوال صورت و حصول صورتى ديگر باقى است و آن را هيولاى عالم هم گويند در كلمۀ برهان در بيان برهان فصل و وصل ثابت شد كه هيولا كه امر بالقوۀ اجسام است در تمام اجسام و كائنات هست و يكسانست و از لحاظ وجودى اضعف وجود است و از اين جهت گويند«هيولى الاولى ما شمت رائحة الوجود» (از شفا ج 2 ص 418 و ج 1 ص 118،157) پارۀ از تركيبات در معانى فلسفى

مادَۀ آخِرَت

-مراد از مادۀ آخرت كه از مصطلحات كلامى است و صدر الدين نيز بكار برده است امرى است كه در آخرت محشور ميشود كه گاه اجزاء اصليه و در لسان اخبار«عجب الذنب»گويند صدر- الدين گويد:كه آخرت و آنچه محشورميشود در آن از قوت خيال است كه هيولاى صور آخرت است و آنچه نفس انسانى در اين عالم كسب ميكند اثرى در خيال خواهد گذاشت و خيال متلبس بصورى ميشود كه بعد از رفع حجاب با صور مكتسب و حال و حاصل در آن نمودار ميشود.

رجوع به خيال و(اسفار ج 4 ص 158)شود.

مادۀ اولى

-مراد هيولاى اولى است كه بعضى از حكماء آن را قديم ميدانند (تهافت التهافت ص 8).

مادۀ بَسيط

-مراد از ماده بسيط هيولاى اولى است.

(از اسفار ج 1 ص 157).

مادۀ جِسمانى

-مراد مادۀ خارجى عينى است،هر يك از عناصر اربعه ماده جسمانى‌اند و ماده جسمانى بطور مطلق اطلاق بر هيولاى اول هم ميشود،و گاه مقابل ماده عقلى است.

(از شفا ج 2 ص 412).

مادۀ خاصّ

-مراد از مادۀ خاص چيزى است كه قابل تبديل به صور خاص باشد با حفظ صور نوعيه خود مانند «منى»كه قابل تبديل بصورت انسانى است و در عين حفظ صورت نوعيه قابل تبديل به جماد و نبات نيست و از همين جهت است كه مادۀ خاص گويند و بعبارت ديگر منى از آن جهت كه منى انسان است و او را صورت منوى است قابل تبديل به جماد و نبات نيست مگر بعد از طى مراحل كمال و زوال صورت نوعيه كه از جهت وجود هيولاى اولاى بسيط كه در تمام اشياء موجود است قابل تبديل به

نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 3  صفحه : 1654
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست