مائِدَه

-(عرفانى) طعامى است كه بر قوم بنى اسرائيل نازل گرديد،طعام آسمانى،كنايت از فيوضات كامله و شامله حق است كه:گبر و ترسا وظيفه خور دارند.مأخوذ از قرآن مجيد است كه فرمايد: اَللّٰهُمَّ رَبَّنٰا أَنْزِلْ عَلَيْنٰا مٰائِدَةً مِنَ السَّمٰاءِ .

مولانا گويد:

مائده از آسمان در مى‌رسيد
بى‌شراء و گفت و بى‌بيع و شنيد
مائده از آسمان شد عايده
چون كه گفت أَنْزِلْ عَلَيْنٰا مٰائِدَةً

ماءِ راكِد

-(اصطلاح فقهى)در مقابل ماء جارى است و آن آبى است كه جريان نداشته باشد و در يكجا متوقف باشد و آن دو قسم است يا كر است يا كمتر از كر كه ماء قليل گويند.اگر بحد نصاب كر باشد طاهر و مطهر است مگر آنكه رنگ يا بوى يا طعم آن تغيير كند كه بمحض برخورد با متجنس نجس مى‌شود اين نوع آب را مضاف گويند پس آب مضاف در مقابل آب مطلق است و شامل آب هندوانه،و آب متغير اللون و بوى و طعم ميشود اين نوع آب مطهر حدث و خبث نيست و اما آب قليل كه كمتر از حد كر باشد طاهر است و لكن بملاقات نجاست يا متجنسات نجس مى‌شود.

رجوع بكر شود.(از الفقه على...

ص 5)

ماءُ القُدْس

-(اصطلاح عرفانى)ماء القدس عبارت از علم الهى است كه نفوس را پاك گرداند از آلودگيها طبيعت و و ذائل طبايع.شاه نعمت الله گويد:ماء القدس علمى است كه نفس را از ادناس طبيعت طاهر گرداند و انجاس رذائل شهوات را بشويد و يا شهود حقيقى قديم كه دافع حدث است (اصطلاحات شاه نعمت الله ص 21) علمى كه تو را پاك كند از من و ما
ماء القدسش نام كند مرد خدا
خواهى كه حدث از تو شود پاك تمام
برخيز و بشو جامۀ هستى و بيا

ما حَقيقيَّه
ما شارِحَه

(اصطلاحات فلسفى)رجوع به ما شود.

ماجَرا گُفتن

-(اصطلاح عرفانى)هر گاه درويشى سخنى گويد و كارى كند كه درويشى ديگر برنجد آن كس كه رنجيده باشد بايد كه در دل ندارد و در حضور درويشان و آن درويشى كه او را برنجانيده است ما وقع را بطريق لطف بگويد تا اگر رنجاننده را جوابى باشد بدهد و گر نه عذر خواهد و استغفار كند و البته اين كار بايد در حضور شيخ باشد بنا بر اين جلسۀ آشتى‌كنان باشد كه با شرايط و وضع خاص برگذار ميشود.

(رجوع شود به انسان كامل نسفى ص 125).

مادَّه

-(اصطلاح فلسفى)ماده جوهرى است جسمانى كه تحقق و فعليت آن بصورت و محل توارد صور متعاقبه ميباشد.فرق ماده با موضوع اين است كه موضوع بدون عروض عارض متحقق الحصول است و ماده بدون صورت متحصل نمى‌شود.