و كون جامع انسان كامل است كه مظهر تمام نماى حق است.

شاه نعمت الله گويد:

كون جامع مظهر ذات و صفات
سايۀ حق آفتاب كائنات
وجهى از امكان و وجهى از وجوب
در شهادت آمد از غيب الغيوب
صورت و معنى بهم آراسته
ظاهر و باطن بهم پيراسته
جمع كرده خلق و با خود همدگر
همچون نورى مينمايد در نظر
هفت دريا قطرۀ از جام او
روح قدسى رند درد آشام او
و كون المفطور تميز خلق است از حق و اين است تكثر واحدى كه حق است به تميز تعينات موجود و تفرق جمعيت الهيه واحديه ذاتيه.

(از رسائل شاه نعمت الله ج 3 ص 43).

تركيبات در معنى ذوقى و فلسفى

كَونِ خِيالى

-(اصطلاح فلسفى)يعنى وجود خيالى و وجود در مرتبت خيال (از اسفار ج 1 ص 291).

كَونِ ذِهنى

-(اصطلاح فلسفى)يعنى وجود ذهنى رجوع بوجود ذهنى شود.

كَونِ صَناعى

-يعنى وجود صناعى

كَونِ طَبيعى

-يعين وجود طبيعى در مقابل وجود صناعى (از شفا ج 2 ص 572).

كَونِ عَينى

-يعنى وجود خارجى، رجوع بوجود عينى و خارجى شود.

كَونِ مُطْلق

-(اصطلاح فلسفى)يعنى مطلق وجود يا وجود مطلق و گاه مراد ازكون مطلق كون جوهرى است كه عنصرى از عنصرى ديگر تكون يابد در مقابل كون مقيد كه جوهرى حالتى ديگر بخود گيرد،قسم اول چنانكه آب تبديل به هوا شود و قسم دوم چنانكه آب گرم شود.

(از شفا ج 2 ص 202).

كَونِ مُقَيَّد

-رجوع بكون مطلق شود.

كَون و فَساد

-(اصطلاح فلسفى)كون و فساد عبارت از دو حالتى هستند كه متعاقب و متوارد بر موجودات جهان طبيعت‌اند چنانكه موجودات همواره در معرض خلع صورت و لبس صورتى ديگرند خلع صورت را فساد و لبس صورت ديگر را كون گويند چنانكه آب تبديل به هوا شود كه صورتى را رها كرده و متلبس بصورتى ديگر شود،كون و فساد وجود و و تباهى دفعى هستند بر خلاف استحالت بطور كلى موجودات بر دو قسم‌اند بعضى قابل كون و فسادند و بعضى ديگر قابل كون و فساد نمى‌باشند و بلكه مبدع بوده و آنها را هيولاى مشترك قابل تبديل بصور نمى‌باشد«ان الاجسام ما هى قابلة للكون و الفساد اى منها ما هيولياتها ستجد صورة و تخلى صورة و منها ما ليست قابلة للكون و الفساد بل وجودها بالابداع.» (شفا ج 1 ص 9) و بينا ان بعض هذه البسائط لا يقبل الكون و الفساد و هى البسائط التى فى جواهرها مباد حركات مستديرة.» (از شفا ج 1 ص 186 و رجوع باسفار ج 1 ص 248-زاد المسافرين ص 39- شفا ج 2 ص ص 527-اسفار ج 4 ص 162 شود).