نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1530
تخيل و رويت به خودىخود و بدون آنكه شوق و اشتياق به آنچه احساس يا تخيل و يا دانسته مىشود مقترن شود كافى در فعل خود نبوند.زيرا اراده عبارت از اين بود كه انسان بواسطۀ قوت نزوعيه بسوى مدرك خود گروش و تشوقى يابد و تشوقى حاصل كند.
پس هرگاه بواسطۀ قوت نظرى علم به سعادت حاصل كرد و آن را غايت و نتيجۀ كار خود قرار داد و بواسطۀ قوت نزوعيه اشتياقى بدان حاصل كرد.و بواسطۀ قوت انديشه آنچه بايد مورد عمل قرار گيرد تا بواسطۀ آن(عمل بدان)و به كمك متخيله و حواس نيل بدان حاصل شود استنباط كرد و سپس بوسيلۀ آلات قوۀ نزوعيه اقدام بانجام آن گونه افعال نمود آن گاه است كه افعال آدمى همه خير و زيبا بود و لكن اگر سعادت را نشناخت و يا دانست و آن را غايت مشتاق اليه خود قرار نداد و بلكه چيزى ديگر را جز آن[آنچه فى الواقع سعادت است]غايت قرار داد و بواسطۀ قوت نزوعيه بدان امر اشتياق و گروش حاصل كرد و بواسطۀ قوت رويت آنچه بايد مورد عمل قرار گيرد تا بواسطۀ آن[عمل بدان]و به كمك حواس و متخيله وصول بدان ممكن گردد استنباط كرد و سپس بواسطۀ آلات قوت نزوعيه آن گونه افعال را انجام داد در اين صورت همۀ افعال انسان[اين انسان]شر و نازيبا بود.
(رجوع بترجمۀ آراء اهل مدينه فاضله ترجمه نگارنده ص 182-200)
قواى خادمه
-(فلسفى،اخلاقى) رجوع بقواى حساسه و حاسه و قوا شود.
قواى خمس
-مراد از قواى خمسحواس خمس است رجوع به حواس خمس شود (اخوان ج 2 ص 328).
قُواىِ رُوحانى
-مراد قواى پنجگانه باطنى است كه حواس خمس باطنى گويند (رسائل ج 2 ص 349).
قُواىِ رَئيسَه
-(فلسفى،اخلاقى) رجوع به قواى حساسه شود.
قُواى سَبْع
-(اصطلاح فلسفى)مراد از قواى سبع متعاونه كه منشأ افعال جسدانيهاند قواى جاذبه،ماسكه،هاضمه، دافعه،غاذيه.مصوره و ناميه است.
(اخوان ج 2 ص 329).
قُواىِ طَبيعى
-(فلسفى) منظور نيروهاى متوافق و متضاد اركان و مواليد است و نيز آثار و خواص طبايع اركاناند كه البته اخوان الصفا از آن آثار و خواص انواع و مواليد گاه بنام نفوس جزئيه از آنها ياد كردهاند (رجوع شود برساله پنجم از جسمانيات ص 130)
قُواىِ ظاهِرى
-(اصطلاح فلسفى) مراد حواس خمس جسمانى و ظاهره است در مقابل قواى باطنى (از مبدأ و معاد صدد ص 174).
قُواىِ فَعّالۀ سَماويَّه قُواىِ فَعّالۀ فَلَكيَّه
(اصطلاحات فلسفى)مراد قواى فعاله افلاك است كه موجب حركات و تبدلات و فعل و انفعالات ارضى و پديد آمدن مواليد ثلث است.
(شفا ج 2 ص 642-رسائل صدرا ص 210).
قُواىِ نَباتى
-(اصطلاح فلسفى)قواى
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1530