نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1468
عرفانى)آنچه مخالف امر بود قبح و قبيح گويند در مقابل حسن يكى از مسائل كلامى بحث در حسن و قبح نفس الامرى افعال بندگان است
قَتلِ خَطا
-(اصطلاح فقهى)و آن قتلى است كه قاتل با قصد و اراده انجام نداده باشد و نه در فعل و نه در قصد تعمدى نداشته باشد مثل آنكه تيرى رها كند به حيوانى و خطا رود و انسانى هدف قرار گيرد.
(از شرح لمعه ج 2 ص 338،346).
و در قرآن است مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ...
و قتل خطا،شبه عمد باين است كه فعل را تعمدا انجام دهد و نه به قصد قتل مثل ضرب براى تأديب كه منتهى به قتل شود بنوع ضربى كه عادتا كشنده نيست (از شرح لمعه ج 2 ص 346).
و در قتل عمد ضابطۀ آن اين است كه فعل را از روى تعمد براى قتل انجام دهد كه در فعل و قتل هر دو تعمد و اراده است (از شرح لمعه ج 2 ص 347).
قتل عمد
-(اصطلاح فقهى) در معتقد الاماميه آمده است:
قتل عمد محض آن بود كه واقع آيد از كسى كه كامل عقل بود،و قصد كشتن دارد،بهر كدام سبب كه قتل بوى حاصل آيد،بدليل قوله تعالى: وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنٰا لِوَلِيِّهِ سُلْطٰاناً .يعنى:هر كدام را بظلم بكشند،ما ولى وى را سلطنت داديم،و بر وى مسلط گردانيديم،تا وى را قصاص كند.و اين عام است همۀ انواع و اسباب قتل را به آهن تيز و غير آن.و قتل خطاى محض آن باشد كه واقع آيد بىقصد سببى كه باز كشتن واقع آيد،چنانكه تيرى بمرغى اندازد بر شخصى آيد.
و قتل خطاى شبيه العمد آن باشد كه بىقصد واقع آيد،اما سببى باشد كه عادت نرفته باشد كه بمثل آن قتل واقع آيد،چنانكه ادب كردن بچوبى كه بزنند و قصد كردن.
دليلش قوله ص:
«الا ان دية الخطاء شبيه العمد ما كان بالسوط و العصى مائة من الابل» يعنى:ديت قتل خطاى شبيه العمد كه بتازيانه و عصى باشد صد اشتر است.
(معتقد الاماميه 480)
قَد
-(اصطلاح ادبى)كلمۀ قد در قواعد زبان عرب بر دو وجه بكار رفته است يكى،قد حرفى و دوم قد اسمى و قد اسميه بر دو وجه است يكى آنكه اسم فعل است و ديگرى اسم است مرادف حسب مانند«قد زيد درهم»يعنى حسب.و«قد نى»يعنى حسبنى و اسم فعل مرادف يكفى است مانند«قد زيد درهم»بجاى«يكفى زيد درهما»و قد حرفيه مخصوص بفعل متصرف است مانند«قد يقدم الغائب اليوم» و«قد قامت الصلاة»كه با ماضى تقريب است و با مضارع تقليل رجوع شود به (مغنى 88).
قَدح
-(اصطلاح ذوقى)عبارت از استعدادات فيوضات است.
(اشعة اللمعات ص 41)
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1468