نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1405
منقسم شود،پدر را پنج و مادر را پنج، و دختر را پانزده،پنج بماند:يكى مادر را بود،و يكى پدر را،سه دختر را.
(معتقد الاماميه ص 6-4،424) و در كليات حقوقى آمده است:
فرائض جمع فريضه است بمعنى تعيين مقدار و بريدن.و باين معنى است نصيبا مفروضا يعنى سهمى كه مقدار آن تعيين گرديده.و فرض الثوب يعنى پيراهن را بريد.و نبايد آن را بمعنى ايجاب و الزام قرار داده و از لحاظ اينكه ارث بخششى است از طرف شارع حمل بر عطيه و بخشش گردد.بلكه بر عكس ممكن ست استعمال فرض در اين دو معنى و لو مجازا بمعنى قطع و تقدير باشد.
مقصود از فريضه در باب ارث خصوص سهامى است كه در قرآن مجيد بطور تفصيل مثل نصف و ثلث و ربع تعيين گرديده.
بنا بر اين فرائض اخص از مواريث است.و تعبير بعض فقهاء از عنوان مبحث بفرائض من باب تغليب و تجوز بوده يا خواستهاند متابعت از حديث نبوى بنمايند.و حديث من باب تيمن و تبرك عينا نقل ميشود.
«قال تعلموا الفرائض و علموها الناس فانى امرؤ مقبوض و ان العلم سيقبض و تظهر الفتن حتى يختلف الاثنان فى الفريضه فلا يجدان من يفصل بينهما» فرمود مسائل ارث را ياد بگيريد و آن را بمردم بياموزيد زيرا من جان خواهم سپرد و علم هم بزودى از بين رفته و فتنهها بروز خواهد كرد و حتى ميرسد وقتى كه دو نفر در امر ارث با هم اختلاف داشته باشند كسى را نيابند كهبين آنها قطع و فصل نمايد.
و يا آنكه مقصود از فرائض مطلق سهام است و لو اينكه در قرآن بالخصوص تعيين نشده باشد بلكه حكم آن مأخوذ از سنت و يا آيۀ اولو الارحام باشد.و بر اين تقدير فرائض با مواريث كه جمع ميراث است مساوى خواهد بود.
(كليات حقوقى ص 355).
فَرائِضِ يَوميَّه
-(اصطلاح فقهى) نمازهاى يوميه را كه واجباند گويند كه نماز صبح،ظهر،عصر،مغرب و عشا باشد رجوع به صلوات يوميه شود.و مراد از كلمۀ فرائض بطور مطلق كتاب فرائض است كه ارث است رجوع شود به(كشاف ص 1126).
فَرار
-(اصطلاح عرفانى)فرار يعنى گريختن و در اصطلاح فرار از هر چيزى كه بنده را از اطاعت حق باز دارد و فرار كردن از آنچه فانى است،كه دنيا و بهرههاى مادى آن باشد كه انسان طالب، از جهل و نادانى فرار كند و از رسوم ظاهرى فرار كند و از غير حق فرار كند.
(از شرح منازل ص 34) فرمودند:
خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا... أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً از روى اشارت بر ذوق جوانمردان طريقت اين آيت اشارت بفرار است و فرار با مولى گريختن است و در تفرد بر خود بستن و از دو جهان رهائى جستن.
و گفتهاند، فرار بر دو قسم است،يكى از خلق بگريختن و ديگر قسم با حق گريختن اما از خلق بگريختن آسان كارى است،اين
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 3 صفحه : 1405