اگر آن لفظ از كلام ساقط شود از فصاحت افتد.

(از كشاف ص 1107).

در ابدع آرد:فرائد.

بنا بر قول اصحاب بديعيات آنست كه متكلم از الفاظ عرب عرباء در كلام خويش درج كند لفظى فصيح را تا دليل بر احاطه و بصيرت و قدرت و فصاحت وى باشد و جزالت گفتار وى را هويدا سازد مثال در فارسى آنست كه سخنى الفاظ فصيحۀ پيشينيان را محتويست و آن را داخل اين صنعت و شاهد دانيم.

فردوسى گويد:

دريغا نبيند كس آهوى خود تو را روشن آمد همه خوى خود
چو گوئى كه راه خرد توختم همه هر چه بايستم آموختم
يكى نغز بازى كند روزگار كه بنشاندت پيش آموزگار
مثال براى اين صنعت تقريبا ويژۀ زبان عرب است.

(از ابدع ص 324-325)

فَرائِضِ

-(اصطلاح فقهى)منظور ارث است كه معين و محدود و واجب شده است بموجب آيات و روايات.

در معتقد الاماميه آمده است.

رسول ص فرموده است:

«تعلموا الفرائض و علموها الناس فانها نصف العلم و انها اول علم ينسى» ،يعنى:فرايض بياموزيد،و بمردمان آموزيد!كه او نيمى از علم است،و او اولين علمى است كه آن را فراموش كنند.

بدان كه استحقاق ميراث بدو چيز است:سبب است،و نسب.

سبب دو چيز است:زوجيت،و ولا.

و ولا سه گونه است:ولاى عتق است، و ولاى ضمان جريرت،و ولاى امامت.

سه چيز است كه از ميراث منع كند:

كفر است بآنكه وارث كافر باشد،و آنكه بنده باشد،و آنكه آن را كه از وى ميراث گيرند بعمد و ظلم كشته باشد.

(معتقد الاماميه ص 407).

مقادير سهام شش است:نصف،و ربع،و ثمن،و ثلثان،و ثلث،و سدس:

نيم دينار،و دانگى و نيم،و سه طسوج، و چهار دانگ و و دو دانگ،و دانگى.

نصف نصيب شوهر است با عدم فرزند و فرزند فرزند،و نصيب يك دختر است چون با وى كسى ديگر نباشد از فرزندان،و نصيب يك خواهر پدرى و مادرى،و نصيب زن است با عدم فرزند و فرزند فرزند.

و ثمن نصيب زن است با وجود فرزند و فرزند فرزند.

و ثلثان نصيب دو دختر است و زيادت،و نصيب دو كس است و زيادت از كلالت مادرى.

و سدس سهم پدر است با وجود فرزند و فرزند فرزند،و نصيب مادر است با وجود ايشان،و با وجود كسى كه وى را حجب كند از برادران،و سهم يكى از برادران و جدان مادرى.

واجب بود كه پدر و مادر فرزند را در ميراث مقدم دارند،و با ايشان هيچ كس ميراث نگيرد الا شوهر و زن.

و حكم فرزند فرزند،اگر چه نازل باشد،حكم پدران،و مادران ايشان باشد.

و هر كه نزديكتر باشد بميت،دورتر