جلد سوم

ف

ف

-(اصطلاح ادبى)بطور مفرد مهمله است و كوفيان گويند ناصبه است مانند فَتُحَدِّثنا و مبرد گويد جارّه است در هر حال ف بر سه وجه است يكى آنكه عاطفه است و مفيد سه امر است ترتيب لفظى مانند قامَ زيدٌ فَعمرو و ذكرى مانند فَقَدْ سَأَلُوا مُوسىٰ أَكْبَرَ مِنْ ذٰلِكَ فَقٰالُوا أَرِنَا اللّٰهَ جَهْرَةً و وَ نٰادىٰ نُوحٌ رَبَّهُ فَقٰالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي و ديگر تعقيب مانند تزوج فولد و دخل الطهران فاصبهان و أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللّٰهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمٰاءِ مٰاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً و گاه بمعنى ثم است مانند ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظٰاماً فَكَسَوْنَا الْعِظٰامَ لَحْماً و ديگر فاء سببيت و در عاطفه اغلب معنى سببيت است مانند فَتَلَقّٰى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمٰاتٍ فَتٰابَ عَلَيْهِ و لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ فَمٰالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ و إِنْ يَسْرِقْ فَقَدْ سَرَقَ أَخٌ لَهُ »(از مغنى ص 43-48).

فائِتَه

-(اصطلاح فقهى)عبادات فائته در مقابل حاضره است.

(از عروه ص 299)

فائِدَه

-(اصطلاح فلسفى و عرفانى) در زير عنوان كلمه غايت فرق ميان فائده و نفع و غايت و غرض معلوم شد و گفته شد كه ما يترتب على الفعل را فائدة گويند رجوع شود به غايات و(مصنفات ج 1 رسالۀ 2 ص 22-كشاف ج 2 ص 1115) مولانا:

گر تو گوئى فايده هستى چه بود در سؤالت فايده هست اى عنود
گر ندارد اين سؤالت فايده چه شنوم اين را عبث بى‌عايده
ور سؤالت فايده دارد يقين پس جهان بى‌فايده نبود به بين

فائِدِۀ خَبَر

-(اصطلاح معانى بيان) و هر گاه مخاطب عالم به خبرى نباشد و