responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 2  صفحه : 977

باز.و اين سال را به او لمقياس خوانند و بسريانى كبيستا.و چون بتازى گردانى كبيسه بود اى انباشته،كه چهار يكهاى روز اندرو انباشته همى‌آيد روزى تمام.

و پارسيان را از جهت كيش گبركى نشايست كه سال را بيكى روز كبيسه كنند.پس اين چهار روز را يله همى‌كردند تا از وى ماهى تمام گرد آمدى بصد و بيست سال.و آنگاه اين ماه را بر ماههاى سال زيادت كردندى تا سيزده ماه شدى و نام يكى ماه اندرو دو بار گفته آمدى.و آن سال را بهيزك خواندندى و سپس نيست شدن ملك و كيش ايشان اين بهيزك كرده نيامده است باتفاق.

و اما قبطيان كه اهل مصراند اين چهار يك روز را پيش از زمانۀ اغسطس يله كردندى تا از وى سالى تمام حاصل شدى بهزار و چهار صد و شست سال.

آنگه از جملۀ سالهاى تاريخ يكسان افكندندى.زيرا كه همانست اگر يكى افكنند يا يكى بر سالها فزايند آنگه دو سال را يكى شمرند.و اما اندر سال قمرى از آن پنج يك و شش يك روز، بسيوم سال روزى تمام شود و روزگار سال سيصد و پنجاه و پنج روز.

وز آن چيز كى بماند كه از وى افزون است.و ز آن دو كسر بششم سال نيز روزى دوم تمام شود.و همچنين تا آن كسر سپرى شود بيازده روز چون سى سال بگذرد.و آن سالها كه سيصد و پنجاه و پنج روز باشند كبيسه‌هاى عرب خوانند.

نه از قبل آنكه ايشان بكار همى‌برند يا بردند،و لكن از جهت خداوندان زيجها كه بر سال تازيان شمارها برآرند كه بدين كبيسه‌ها محتاج باشند.

(رجوع شود به التفهيم ص 21-23) و بهر حال سال از دو بيرون نيست، يا قمرى يا شمسى.و قمرى از دو گونه بيرون نيست.نخستين ساده كه دوازده ماه باشد چنانك مسلمانان بكار همى‌دارند و نيز تركان بر سوى و اندازۀ اين قمرى ساده بر حال ميانگى سيصد و پنجاه و چهار روز[است.آنگاه گاه پنجاه و سه آيد و گاه پنجاه و پنج بى‌قصد مردمان اين زيادت و نقصان روز را.و ديگر]گونه از سال قمرى نسىء كرده و سيزده ماه شده.و اين را هندوان و جهودان بكار دارند،و نيز يونانيان اندر روزگار قديم و تازيان بجاهليت و كافرى.و اما سال شمسى روزگارش سيصد و شصت و پنج است با كسر كه نزديك چهار يك روز است.و او را روميان و سريانيان و قبطيان و پارسيان و سغديان بكار همى‌دارند،و لكن باستعمال كسرش بر خلاف همى‌شوند،و هر كسى ازيشان راهى ديگر همى‌گيرد.

(رجوع شود به التفهيم ص 235)

سالهاى عالَم

:-(اصطلاح اهل نجوم و هيئت)ابو ريحان گويد:و بيشتر گفته بوديم كه سالهاء عالم نزديك با معشر سيصد و شصت هزار سالست و طوفان بر ميانگاه است.و او را اندر آن كتابى است نامش كتاب الالوف.درجهاى فلك برابر هزارها نهاد،نخستين هر درجه‌ئى را هزار سال تا حصۀ يك سال سه ثانيه كشت و سه پنج يك ثانيه.و اين را ديگر بار برابر هزارها نهاد،هر برجى را قسمت بزرگ نام كردست.آنگاه بروج را هزار سال.و اين را انتهاء الوف نام

نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 2  صفحه : 977
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست