و بايد كه مال زكاة پيش امام برند تا بر مستحقان صرف كند،يا پيش آن كس كه امام وى را نصب كرده باشد.و اگر امام را و نايبش را نيابند،و او مستحق را شناسد، روا بود و وى را به مستحق دادن.و اگر نشناسد، پيش فقيهى برد كه امين باشد از اهل حق، تا بمستحقان رساند.

و بنو هاشم كه مستحق باشند اولاتر باشند بزكاة،و خويشان از بيگانگان،و همسايگان از آنهائى كه دور باشند.

و اگر به شهرى ديگر برند،با وجود مستحق ضامن باشند.و اگر بى‌دستورى مستحق برد بوجود خوف هم ضامن باشد.

و اگر بر وى مثلا بنت لبون واجب باشد،و او را بنت مخاض باشد،بنت مخاض از و بستانند با دو گوسفند ديگر يا بيست درهم.

و اگر بنت مخاض واجب باشد،و او را بنت لبون باشد،از وى بستاند و دو گوسفند يا بيست درهم بوى دهند.و اگر بروى جذعه واجب باشد،او را حقه بود،حقه از وى بستانند و دو گوسفند ديگر.و هم برين قياس كنند،اگر تفاوت بيك درجه باشد، و اگر دو درجه باشد،تفاوت چهار گوسفند باشد يا چهل درهم.

(رجوع شود به معتقد الاماميه ص 269، 272) و در اصطلاح صوفيان زكاة عبارت از گزاردن شكر نعمت بود و هر عضوى را زكاتى است و آن آنست كه تمام اعضا را مستغرق خدمت و مشغول عبادت دارد و بهيچ لهو و لعب نگرايد تا حق زكاة نعمت گزارده باشد.

از شبلى پرسيدند زكاة چه بايد داد گفت چون بخل موجود باشد و مال حاصل شد،از هر دويست درهم پنج درهم بايد داد و از بيست دينار نيم دينار اما بمذهب من هيچ چيز ملك نبايد كرد تا از مشغلۀ زكاة رسته باشى.

زَكاة فِطر

-(اصطلاح فقهى)زكاة بر دو قسم است يكى زكاة مال و ديگرى زكاة بدن زكاة بدن همان زكاة فطر است و بر كسى كه بالغ،عاقل،حر و مالك قوت سالش باشد بالفعل يا بالقوة واجب است و موقع وجوب آن رؤيت هلال ماه شوال است و در شب اول شوال و آخر رمضان هر كس در منزل كسى افطار كند زكاة او را مضيف بايد بدهد.

و زكاة عيال و اولاد بعهده اوست و مقدار آن براى هر فرد يك صاع است از قوت اغلب آن ماه و صاع نه رطل است و روا باشد كه قيمت آن را بدهد.(از شرح لمعه ج 1 ص 112).

«و يجب على البالغ العاقل الحر المالك قوة سنة فيخرجها عنه و عن عياله و لو تبرعا و تجب على الكافر و لا تصح منه حال كفره و الاعتبار بالشروط عند الهلال و تستحب ما بين الهلال الى الزوال و قدرها صاع من الحنطة او الشعير او التمر او الزبيب او الارز...

و يجوز اخراج القيمة بسعر الوقت» (از شرح لمعه ج 1 ص 118).

در معتقد الاماميه آمده است:

اما زكاة فطرة كه آن را سر خوانند، واجب بود بر هر عاقلى آزاد،بالغ،تمام عقل كه مالك باشد اولين نصابى را كه