روز

-(اصطلاح عرفانى)تتابع انوار را گويند.

(كشاف ص 1557) و روز ميثاق،روز عهد و پيمان است، كه روز الست است كه فرمودند «أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قٰالُوا بَلىٰ» كه روز ازل هم گويند.

در روز الست بلى گفتى امروز به بستر لا خفتى
و عبارت از پرتو وجود است.

انصارى گويد:روز پنج روز است، يكى روز مفقود،ديگر روز مشهود،سيم روز مورود،چهارم روز موعود،پنجم روز ممدود.

اما روز مفقود روز دنيا است كه بر تو گذشت و فايت شد و با تو جز حسرت و تلهف در فوات آن نماند.

اما روز مشهود اين روز است كه تو در آنى،اگر خود را دريابى و عمل كنى، وقت آن يافته‌اى،به غنيمت‌دار.

و روز مورود،روز فرداست،نگر تا انديشۀ آن نبرى و دل در آن نبندى،و وقت خود باميد فردا.ضايع نكنى،كه فردا ناآمده است و در دست تو نيست.

و روز موعود روز مرگ است،آخر روزگار و هنگامى كه عمر بآخر رسيده و جان به چنبر گردن مانده و در غرقاب حيرت افتاده و آب حسرت در ديده در آمده و آن روى ارغوانى،زعفرانى گشته.

سر زلف عروسان را چو برگ نسترن يابى رخ گلبرگ شاهان را چو شاخ زعفران يابى
و روز ممدود،روز رستاخيز است كه خلق اولين و آخرين حشر كنند و ايشان را دو گروه گردانند،گروهى نيك بختان و گروهى بدبختان «فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ» .

(از عده ج 2 ص 485) روز حسرت،روز اول است در عهد ازل كه حكم كردند و قضا زدند و هر كس را آنچه سزاى وى بود دادند،راندۀ بى‌جرم و جريمت،نواختۀ بى‌وسيلت طاعت،يكى را خلعت رفعت دوختند و ميل نه،يكى را بآتش قطيعت سوختند و جور نه،آن يكى را بر بساط لطف پر از ناز،اين يكى را در وعدۀ خذلان به نعت حرمان،آرى سابقۀ رانده،چنانكه خود دانسته،عاقبتى نهاد، چنانكه خود خواسته.از بشريت تيرى ضعيف تركيب در وجود آورده و آن تير،در كمان علم ازل نهاده و در هدف حكم انداخته، اگر راست رود،ثناء و احسنت اندازنده را، اگر كژ رود،طعن و لعن تير را،حيرت اندر حيرت است،و تشنگى در تشنگى گه گمان گردد يقين گه يقين گردد گمان.

(از عده ج 6 ص 60)

روزِ اسفَند ارمَذ

-(اصطلاح گاه‌شمارى) روز پنجم اسفند،اسفندارمذ بود كه نام آن با نام ماه يكى افتاده است و اسفندارمذ ملك موكل زمين بود و در اين روز رسوم خاصى بوده است در بلاد ايران زمين.

(از آثار ص 229)

رُوزگارِ عَجوز

-(اصطلاح گاه‌شمارى) رجوع به ايام العجوز شود

رُوزِ مِهر

-( گاه‌شمارى) شب شانزدهم ديماه بود و يكى از اعياد فارسيان است و در اين روز وقايع مهمى بوده است.