نباشد.و اخبار نيز نه فقط ظهورى در تعميم ندارد بلكه ظاهر در عكس قضيه است.

و تعميم خيار حيوان بطورى كه شامل فروشنده آن نيز شود بر خلاف حكمت جعل و تشريع خيار حيوان است زيرا خيار مجلس چون براى حصول اطلاع بمزاياى حيوان و خصوصياتى كه مطلوب خريدار است كافى نيست و بدون اختيار نمى‌شود بجهاتى كه مدخليت در مرغوب بودن و نامرغوبى آن دارد اطلاع بهمرسانيد.و لا اقل براى پى بردن باوصاف دو روز يا سه روز آزمايش لازم است لذا شارع در حيوان زائد بر خيار مجلس براى اينكه خريدار مجالى براى كشف حال داشته باشد خيار حيوان را جعل نموده و مقتضاى اين حكم اختصاص خيار است بكسى كه حيوان باو انتقال يافته.

(كليات ص 99-101)

خِيارِ رُؤيَت

-(اصطلاح فقهى) منظور از اين خيار هنگامى است كه مال مورد معامله در هنگام معامله رؤيت نشود و صرفا با ذكر اوصاف مورد معامله واقع شود كه پس از رؤيت هرگاه مخالف با اوصاف مزبور و مذكور در معامله در آمد ايجاد حق فسخ ميكند در كليات حقوقى آمده است.

دليل خيار رؤيت اختصاص بمشترى دارد و لكن ملاك آن در مورد بايع نيز جارى است.

بنا بر اين اگر شخصى مالى از اموال خود را نديده بفروشد سپس آن را بغير وصفى كه توصيف شده بيابد اختيار فسخ خواهد داشت.پس خيار رؤيت شامل بايع و مشترى هر دو خواهد بود.

و همچنين اين خيار اختصاص به بيع نداشته بلكه شامل ساير معاوضات از قبيل اجاره و غيره نيز خواهد بود.

همين كه مورد معامله مطابق با وصف مقرر در نيامد خيار رؤيت جارى است خواه بهتر باشد يا پست تر.پس اگر شخصى گندمى را موصوفا بوصف سياهى خريدارى كرده و سفيد در آيد بيع لازم نخواهد بود در صورتى كه گندم سياه پست‌تر از گندم سفيد است زيرا ممكن است طرف احتياج خريدار،گندم سياه بوده.

مقصود از رؤيتى كه بيع با آن صحيح است و بسبب آن خيار ساقط ميشود آن چيزى است كه موجب علم بوده و رافع جهالت و غرر باشد و رفع جهالت نمى‌شود مگر باختبار مورد بيع خواه برؤيت باشد يا ذكر وصفى كه جاى آن را گيرد بطور اختصار،هر وصفى كه از آن منظور است تأمين شود زيرا مقاصد و احتياجات باختلاف اجناس و انواع مختلف است بلكه باختلاف هر صنفى نيز تغيير حاصل است مثلا وقتى منظور مشترى از خريدارى گاو ذبح و گوشت او باشد چاقى او را اختبار خواهد نمود و اگر آن را براى عمل زراعت و كار بخواهد قوت او را در نظر خواهد گرفت و اگر مطلوب از آن دوشيدنش باشد شير او را اختبار خواهد نمود.

بسيارى از چيزها است كه بديدنشان تنها رفع غرر نخواهد شد بلكه اختبارشان بشم و بوئيدن است مثل عطريات و در بعضى چيزها شم تنها كافى نبوده بلكه محتاج بلمس است و بسا اتفاق مى‌افتد كه علاوه