الحَفصيَّه

-(اصطلاح كلامى)از فرق خوارج اين فرقه از فرق خوارج است از گروه اباضيه و منسوب است به حفص بن ابى المقدام.

اين شخص اعتقادش در اين است كه:

بين شرك و ايمان معرفة الله قرار دارد:

كسى كه خدا را شناسد و چيزهاى ديگر را از قبيل بهشت و جهنم و پيامبر و عمل به محرمات و غيره نهى كند او كافر است نه مشرك و كسى كه منكر خدا باشد او مشرك است.

(از مختصر فرق بين الفرق ص 88- 89)

حِفظِ عَهد

-(اصطلاح عرفانى)حفظ عهد امتثال واجبات و دورى از محرمات را گويند.

حِفظِ عَهدِ رُبُوبيَّت

-(اصطلاح عرفانى) حفظ عهد ربوبيت عبارتست از توقف در آنچه خداى متعال بر او معلوم و معين كرده است(از كشاف ص 311).

حق

-(اصطلاح فلسفى،عرفانى و فقهى)حق بمعناى گفتار درست و فكر درست و قضيه‌ايست كه مطابق با واقع باشد و موافق با نفس الامر و بالاخره سزاوار و درست و راست و واجب و كارى است كه البته واقع شود و راستى و نامى از نامهاى خداست و راست كردن سخن و درست كردن و حكم مطابق با واقع است و اطلاق بر عقايد و اديان و مذاهب نيز شود و مقابل آن باطل است و اما صدق اغلب در مورد اقوال است و مقابل آن كذب است و گفته ميشود قول مطابق با واقع در مقابل عقد مطابق با واقع و هرگاه واقع نسبت داده شود باعتقاد واقع مطابق با كسر است و اعتقاد مطابق با فتح است اين نوع مطابقه كه قائم باعتقاد است حق نامند و اگر اعتقاد بواقع نسبت داده شود مطابق بكسر است و واقع مطابق بفتح و اين نوع مطابقه كه قائم باعتقاد است صدق ميگويند.

(از كشاف ص 32) و هر گاه حق گويند وجود در عين را اراده ميكنند و گاه موجود دائم و وجود واجب را اراده ميكنند-(از اسفار ج 1 ص 20) ما حصل كلام حق بمعنى سزاوار و درست و راست و واجب و كارى است كه البته واقع شود و راستى و نامى است از نامهاى خدا و راست كردن سخن و درست كردن،نزد صوفيه عبارت از ذات الله است و بمعنى ثابت هم آمده است و در عرف مطابقه با واقع است يا با اعتقاد همان طورى كه صدق مطابقت اعتقادست با واقع.

تفتازانى گويد حق حكم مطابق با واقع است و اطلاق ميشود بر عقايد و اديان و مذاهب و مقابل آن باطل است اما صدق اغلب در مورد اقوال است و مقابل آن كذب است و گفته ميشود قول مطابق با واقع در مقابل عقد مطابق با واقع و هرگاه واقع نسبت داده شود باعتقاد واقع مطابق بكسر است و اعتقاد مطابق بفتح است اين نوع مطابقه را كه قائم باعتقادست حق نامند.

و اگر نسبت داده شود اعتقاد بواقع، اعتقاد مطابق بكسر است و واقع مطابق بفتح و اين مطابقه كه قائم باعتقادست صدق گويند (از كشاف ص 329).

صاحب لمع گويد:حق هو الله بحكم