اگر مكسور باشد قلب بيا شود و همين طور در مصادر مانند«صام و صيام»رجوع شود به(سيوطى طى ص 425).رجوع به ابدال و اعلال شود.

حُروفِ استِفهام

-(اصطلاح ادبى) حروف استفهام كه براى پرستش و سؤال‌اند در عربى همزه«ا»و«هل»ميباشند رجوع شود بهر يك از اين كلمات و رجوع شود به (الهدايه ص 211).

حُروفِ إضافَه

-(اصطلاح ادبى) حروف اضافه حرف‌هائى هستند كه به كلمات اضافه شده نسبت بين دو كلمه را نشان دهند مانند«من بدبستان ميروم» حروف اضافه مشهور عبارتند از«ب» بر،تا،در،اندر،نزد،نزديك،پيش،براى، بهر،روى،سوى،ميان و پى»رجوع شود به( دستورنامه ص 130).

حُروفِ إعلال

-(اصطلاح ادبى)رجوع شود باعلال و ابدال و رجوع شود به دستور ج 1 ص 138).

حُروفِ إيجاب

-(اصطلاح ادبى) و در زبان عرب حروف ايجاب و جواب شش حرفند«نعم،بلى،اى،اجل،جبير و و ان»رجوع شود به هر يك از اين كلمات و نيز رجوع شود به(الهداية ص 209).

حُروفِ تَحضيض

-اين اصلاح ادبى است و در زبان عرب چهار حرفند كه براى تحضيض و انكار و سرزنش آيند و در حقيقت موجب تحريض بر انجام فعل شوند و آن حروف«هلاّ،الا،لو لا و لوما» ميباشند و محل آنها صدر كلام است مانند «هلاّ تأكل»چرا نمى‌خورى؟و«هلاّ ضربت» (رجوع شود به الهدايه ص 210).

حَرفِ تَفسير

-(اين اصطلاح ادبى است) و در زبان عرب حروفى كه تفسير كلمه يا جمله‌ها كنند حروف تفسير گويند و آنها عبارتند از«اى و ان»بفتح همزه در هر دو مانند «وَ سْئَلِ الْقَرْيَةَ .اى اهل القرية».

و «نٰادَيْنٰاهُ أَنْ يٰا إِبْرٰاهِيمُ رجوع شود به الهدايه ص 210».

حُروفِ تَنبيه

-(اصطلاح دستورى) و در زبان عرب سه حرفند كه براى تنبيه بكار ميروند و آن سه حرف«الا.اما،ها» اند كه براى آگاهاندن مخاطب نهاده شده‌اند تا چيزى از مطالب كه گوينده القاء ميكند فوت نشود مانند«الا و اما»بفتح همزه و داخل بر جمله اسميه شوند يا فعليه مانند «أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهٰاءُ» و «أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ» و«اما و الذى ابكى و اضحك و الذى امره امر».

و هاء داخل بر جمله شود مانند«ها زيد قائم»و داخل بر مفرد شود مانند«هذا و هؤلاء»(از الهدايه ص 209).

حُروفِ تَنديم

-حروف تحضيض را حروف تنديم هم گويند و اين حروف«هلاّ، الا،لولا و لوما»اند كه گاه براى تمنى هم آيند رجوع به حروف تحضيض و مطول ص 191 شود.

حُروفِ تَنفيس

-سين و سوف را گويند كه در زبان عرب در ابتداء فعل مضارع متصل شوند براى تمحض مضارع به آينده، يعنى براى آينده نزديك و سوف دورتر است مانند«سيضرب و سوف يضرب»رجوع شود به(شرح تصريف ص 81).و رجوع شود به سين و سوف.

حُروفِ تَوسيع

-(اصطلاح ادبى)