ابعاد قار الوجود اقامه شده است.

و گاه در امتدادات غير قار الوجود لحاظ ميشود مانند زمان و حوادث پى در پى و برهانى بر ابطال اين گونه نامتناهى بويژه در طرف آينده اقامه نشده است.

و در كميات منفصله غير متدرج- الوجود مانند اعداد،كه نامتناهى مفروض در آنها بمعنى وجود عدۀ بى‌شمار موجودات مجتمع الوجود است بوصف نامتناهى بودن اين قسم نيز باطل است...

و نامتناهى بودن گاه در ترتب علل و معلول است كه تسلل گويند و بالجمله تسلل عبارت از پى در پى در آمدن امور و سلسله مترتبه است بطور بى‌نهايت و آن بر دو نوع است يا در امور واقعى عينى است كه تسلسل بمعنى ترتب علل و معلول خارجى باشد آن هم به براهين متعددى كه اقامه شده باطل است و يا در امور اعتبارى ذهنى است كه بر حسب اعتبار معتبر است كه غير متناهى يقفى باشد و دليلى بر بطلان آن اقامه نشده است رجوع شود به كلمه برهان و اقسام آن (از اسفار ج 2 ص 8-10).

غَيرِ مُتَناهى تَحتى

-(اصطلاح فلسفى) غير متناهى تحتى در مقابل غير متناهى فوقى بكار برده شده است مورد استعمال اين اصطلاح،ممكنات و عالم خلق است در مقابل موجودات غير جسمانى و در زير عنوان كلمه برهان بيان شده كه جهان جسمانى عدة و مدة متناهى ميباشند در مقابل عالم صقع ربوبى و اسماء و صفات الهى كه غير متناهى‌اند عدة و مدة و شدة و نامتناهى فوقى ميباشند و فوق لا يتناهى ميباشند زيرا تناهى و عدم آن از اعتبارات عالم جسمانى است.و بهر حال نامتناهى اگر در ممكنات بكار برده شود موصوف به صفت تحتى است و اگر در اسماء و صفات حق بكار برده شود فوقى است.

غَيرِ مُتَناهى شِدّى

-(اصطلاح فلسفى) يعنى امرى كه در مراتب شدت و قوت غير متناهى است چنانكه گويند ذات حق نامتناهى است شدة و عدة و مدة.

غَيرِ مُتَناهى عِدّى

-(اصطلاح فلسفى) امورى كه بر حسب عده غير متناهى باشند نه از لحاظ مدت،غير متناهى عدى مينامند و آن هم يا مترتب است خارجا يا ذهنا و خارج هم يا مجتمع الوجود است يا مترتبه- الوجود.

غَيرِ مُتَناهى مُدّى

-(اصطلاح فلسفى) امورى كه از لحاظ كشش و مدت غير متناهى باشند و بعبارت ديگر از لحاظ زمان غير- متناهى باشند و امورى كه فوق زمان باشند و امورى كه اول و آخرى نداشته باشند غير متناهى مدى ميباشند.

غَيرِ مُتَناهى يَقِفى

-(اصطلاح فلسفى) مراد تسلسل در امور اعتبارى است.

شيخ الرئيس در مقام بيان اقسام و فروض نامتناهى بودن گويد.اكنون بايد ديد كه وجود نامتناهى در اجسام چگونه است و گويد.اما نامتناهى در امور غير طبيعى و آنكه آيا غير متناهى بودن در آنها در عدد است يا در قوت و يا در غير آن خود بحثى است جداگانه و نيز لازم است كه نامتناهى بودن در كميات ذو وضع و در اعداد و ترتيب ذو وضع و يا ذو طبع را مورد توجه قرار دهيم كه آيا غير- متناهى بودن در آنها درست است يا نه.