كه باشد خواه جلالى و خواه جمالى (از كشاف ص 959).

عطار گويد:

اى بلبل خوش نوا فغان كن عيد است،نواى عاشقان كن
چون سبزه ز خاك سر برآور ترك دل و ترك بوستان كن
حافظ گويد:

ساقيا آمدن عيد مبارك بادت و ان مواعيد كه كردى مرود از يادت
شادى مجلسيان در قدم و مقدم تست جاى غم باد هر آن دل كه نخواهد شادت
برسان بندگى و دختر رزگو بدر آى كه دم و همت ما كرد ز بند آزادت
شبلى در روز عيد از مسجد بدر آمد و اين بيت بخواند.

اذا ما كنت لى عيدا فما اصنع بالعيد. جرى حبك فى قلبى كجرى الماء فى العود
.

(طبقات ص 345) و عبارت از چيزى است كه عودت ميكند بر دل از تجليات يا وقت تجلى است هر طور كه باشد (اصطلاحات شاه نعمت الله ص 55)

عيسى دَم

-(عرفانى) كنايت از انفاس قدسيه است و اين كلمه را بصورت وصف اولياء اله آرند.

مولانا عيسى ام ليكن هر آن كو يافت جان از دم من او بماند جاودان
شد ز عيسى زنده باز مرد شاد آن كو جان بدين عيسى سپرد

عَيش

-(اصطلاح عرفانى)عيش كنايت از لذت انس است با حق و شعور و آگاهى در آن لذت.سهل گويد«العيش على اربعة اوجه:

عيش الملائكة فى الطاعة و عيش الانبياء فى العلم و انتظار الوحى و عيش الصديقين فى الاقدار و عيش ساير الناس عالما كان او جاهلا،زاهدا كان او عابدا فى الاكل و الشرب» (طبقات ص 21).

عَين

-(اصطلاح عرفانى و فلسفى) عين داراى معانى چند است كه از جمله عبارتند از:

آنچه ادراك ميشود بيكى از حواس ظاهرى،مقابل ذهن كه وجود عينى مقابل وجود ذهنى و خارجى است،مقابل غير، كه گويند عين او در مقابل غير او،مقابل دين،مقابل مثل،ماهيت،صور علميه در مقابل صور عينيه،طلا،خورشيد،عين ثابت كه ارباب عقول ماهيت گويند.

عين در اينجا اشارت است بذات شىء است كه اشياء ديگر ازو ظاهر شوند رجوع شود به اعيان ثابته و(كشاف ص 1074).

و عين الجمع از اسماء توحيد است حقيقتش فناى حدثان در جبلت افعال حق، نشان سعادت بنده آنست كه از مهب توفيق ناگاه باد عنايت در آيد،ابر معاملت فراهم آرد،پس آن ابر بدرياى عين يقين فرو شود،آب ندامت برگيرد، برق ذكر بدرخشد.

رعد ارادت بنالد،باران فكرت ببارد صحراى دل از آن باران زنده گردد، دلهاى عارفان بمشاهدت زنده گردد،تنها شان كه عين آنها است به مجاهدت مرده شود.

عَينُ اللّه

-(اصطلاح عرفانى)