نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1339
اما سياست عامه و عاميه عبارت از رياست بر جماعات است مانند رياست امراء بر بلاد و رياست دهاقين بر اهل دهات و رياست فرماندهان بر لشكريان و شناختن طبقات مرءوسين و حالات و انساب و كارها و مذاهب و اخلاق آنها و مراتب امور و رسيدگى باسباب آنها و اجراى انصاف و عدالت ميان آنها و غيره،اما سياست خاصه عبارت از معرفت هر انسانى است چگونگى تدبير منزل خود و معيشت و زندگى خود را و رسيدگى بامر خدام و نوكران و اولاد و اقرباء و همسايگان و مماليك و بالاخره چگونگى رسيدگى بوضع برادران و همنوعان خود.
اما سياست ذاتيه عبارت از معرفت هر انسانى است نفس خود و اخلاق و افعال و گفتار خود را در حال شهوت و غضب و بالاخره امور زندگى خود را (از اخوان ج 1 ص 207،209).
عُلومِ آفات
-مرا علوم مربوط بدنيا است و بهرهاى صفات نفسانى كه فرمودند«
الدنيا دار بالبلاء محفوفة و بالغدر معروفة (از طبقات ص 246).
عُلومِ أَحوال
-(اصطلاح عرفانى) مراد علوم معارف كشفى است كه گفتهاند علوم صوفيه علوم احوال است و احوال مواريث اعمال است و احوال نرسد مگر از راه اعمال (از شرح تعرف ج 3 ص 71).
و گفتهاند اول من تكلم فى علوم الاحوال بكور خراسان هو شقيق البلخى (از طبقات ص 61).
عُلومِ بَحثيَّه
-(اصطلاح فلسفى)مراد حكمت بحثى است در مقابل حكمت ذوقى رجوع به حكمت بحثى شود.
عُلومُ التَّعَلُّم
-(اصطلاح عرفانى) مراد علوم اكتسابى است كه علوم شرعى عقلى است.
(از شرح تعرف ج 3 ص 73).
عُلومِ جوهَريَّه
-(اصطلاح عرفانى) رجوع بعلم شود.
عُلومِ حَقيقيَّه
-(اصطلاح عرفانى) مراد از علوم حقيقيه علوم ذوقى است و علوم دريافتى است رجوع به حكمت ذوقى شود.
عُلومِ سَبعَه
-(اصطلاح عرفانى)مراد از علوم سبعه علم صنعت،علم خواص اشياء،علم طلسمات،علم استخدام علويات، علم ميزان در كيمياگرى و علم تكوين است كه نتيجه علم ميزان و طلسمات و استخدام روحانيات و طب باشد.
(از رسائل جابر ص 47).
عِلمِ صوفيَّه
-(اصطلاح عرفانى) علوم صوفيه علوم احوال است و احوال مواريث اعمال است و تا كسى را معاملات ظاهر پاك نباشد احوال باطن درست نباشد.
(از شرح تعرف ج 3 ص 71).
عُلومِ طَبيعى
-(اصطلاح فلسفى) علوم طبيعى علومى هستند كه بحث در اجسام و حالات و عوارض آنها ميكنند مانند علم بمبادى اجسام كه معرفت هيولى و صورت و زمان و مكان و حركت و عوارض آنها باشد،علم سما و عالم كه معرفت جواهر افلاك و كواكب و كميت و علت حركات و دوران افلاك و تكوين موجودات است.علم كون و فساد و معرفت
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1339