responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 2  صفحه : 1337

عِلمِ مَنطِق

-در تعريف علم منطق گويند:«المنطق آلة قانونية تعصم مراعاتها الذهن عن الخطا فى الفكر».

رجوع به منطق

عِلمِ ميزان

-(اصطلاح منطقى)مراد علم منطق است (اسفار ج 2 ص 182،184)

عِلمِ نَظَرى

-(اصطلاح فلسفى)علم نظرى در مقابل علم بديهى است رجوع به تصور و تصديق شود.

عِلمِ واجِب

-(اصطلاح فلسفى) رجوع بعلم شود.

عِلمِ نَفس

-(اصطلاح فلسفى)علم اصطلاح اخلاق و رياضت نفوس جزويه است.

(از مصنفات ج 1 رساله 5 ص 72).

و گاه مراد از علم نفس مبحث نفس حكمت است.

عِلمِ واجِبى

-(اصطلاح فلسفى)رجوع بعلم شود.

عِلمِ نافِع

-(اصطلاح عرفانى)علم نافع در مقابل علم ضارست و علامت آن اينكه در نفس تقوى و تواضع زيادت كند (از مصباح الهدايه ص 76-كشاف ص 1066).

عِلمِ وِراثَت

-(اصطلاح عرفانى)در مقابل علم دراست.علم وراثت است و تا به مقتضى علم دراست عمل نشود وراثت حاصل نگردد كه«من عمل بما علم ورثه الله علم ما لا يعلم»علم دراست مقدمۀ عمل بود و علم وراثت نتيجۀ آن (از مصباح الهدايه ص 36).

عِلمِ يَقين

-(اصطلاح عرفانى)علم يقين عبارتست از ظهور نور حقيقت در حالت كشف استتار بشريت بشهادت وجد و ذوق نه بدلالت عقل و نقل و مادام كه از وراى حجاب نمايد آن را نور ايمان خوانند و چون از وراى حجاب مكشوف گردد آن را نور يقين خوانند.ابو القاسم قشيرى گويد:يقين عبارت از علمى است كه صاحب آن را در آن شكى نباشد و علم يقين عبارت از يقين است و عين اليقين نفس يقين است.

و علم اليقين علمى است كه بشرط برهان بود و عين اليقين بحكم بيان و حق اليقين بنعت العيان و لذا علم اليقين براى ارباب عقول است و عين اليقين براى اصحاب علوم است و حق اليقين براى اصحاب معارف.

كاشانى گويد:علم اليقين مثل آنكه كسى باستدلال از مشاهدۀ شعاع و ادراك حرارت در وجود آفتاب يقين كند و عين اليقين كه بمشاهدۀ جرم آفتاب در وجود او يقين كند و حق اليقين كه بتلاشى و اضمحلال نور بصر در نور آفتاب بوجود آن يقين كند.

و بالجمله بعقيدۀ صوفيان دانستن بر سه گونه است علم اليقين و عين اليقين و حق اليقين،در حالت اول آدمى باستدلال عقلى معلوم را دريابد و در حالت دوم يقين و معلوم را مشاهده و در حالت سوم به حقيقت برسد،بعضى گويند مراد آنها از علم اليقين،علم معاملات دنيا است و عين اليقين حال نزع و وقت بيرون رفتن از دنيا است و حق اليقين علم بكشف و رؤيت اندر بهشت است.

(از كشف المحجوب ص 497-

نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر    جلد : 2  صفحه : 1337
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست