مراد علم اقوال است مانند صرف و نحو و گاه مراد علوم كيماوى است كه بحث در آثار حروف ميكند رجوع بعلم شود.

عِلمِ انفِعالى

-(اصطلاح فلسفى) رجوع بعلم شود

عِلمِ اوسَط

-(اصطلاح فلسفى)علم اواسط علمى است كه موضوع آن نيم مجرد باشد.

عِلمِ باطِن

-(اصطلاح عرفانى)در مقابل علم ظاهر است و مراد علم باسرار سلوك و حقايق روحانى است كه منجى انسانست.

حسن بصرى گويد:حذيفۀ يمان را پرسيدم از علم باطن،يعنى علم فهم گفت:از رسول خدا پرسيدم وى گفت:

علم بين الله و بين اوليائه لم يطلع عليه ملك مقرب و لا احد من خلقه ».

فهم اين مردان در اسرار كتاب و سنت بجائى رسيده است كه و هم ارباب ظواهر زهره ندارد كه گرد آن حرم محترم گردد،ايشان را در هر حرفى مقامى است و از هر كلمۀ پيغامى،از هر آيتى ولايتى و از هر صورتى سوزى و سورى،و عيد در راه ايشان وعد است و وعد در حق ايشان نقد است،هر چه بجز حق،نزد ايشان باطل است (از عده ج 6 ص 293).

عِلمِ باللّه

-(اصطلاح عرفانى)عبارت از علم معرفت است كه همه اولياء او را بدو دانسته‌اند و تا تعريف و تعرف وى نبود ايشان وى را ندانستند.

عِلمِ بَديهى

-(اصطلاح منطقى) رجوع به تصور و تصديق و بديهيات و اوليات و(دستور ج 2 ص 341)شود.

عِلمِ بُرهان

-(اصطلاح منطقى)مراد علم منطق است كه علم ميزان هم ميگويند (از شفا ج 1 ص 3).

عِلمِ بَسيط

-(اصطلاح فلسفى)در زير عنوان كلمۀ جهل مركب و بسيط بيان شد كه همان طور كه جهل بر دو قسم است مركب و بسيط علم نيز بر دو قسم است بسيط و مركب علم بسيط علم با عدم شعور و علم بعلم است چنانكه علم فطرى موجودات بمبدأ و موجود خود از اين قبيل است «وَ لٰكِنْ لاٰ تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ» و بالجمله علم مركب عبارت از ادراك و شعور بادراك است يعنى علم با علم بمدرك در مقابل علم بسيط كه عبارت از ادراك شىء است با غفلت از آن ادراك و با غفلت بآنكه مدرك چيست اطلاق علم بسيط و بسيط ازلى بر علم حق تعالى نيز شده است و لكن آن اطلاق باين معنى است كه علم او عين ذات او است و ذات او ازلى و ابدى است و معلوم او ذات او است و ذات او بسيط است و مركب از جنس و فصل نيست پس علم او باعتبار معلوم هم مركب نيست و ديگر باين معنى است كه وى محل ارتسام صور مختلف نيست و گاه علم بسيط بعلم مجردات بذات خود گويند «ان العلم كالجهل قد يكون بسيطا و هو عبارة عن ادراك شىء مع الذهول عن ذالك الادراك و عن التصديق بان المدرك ما ذا و قد يكون مركبا و هو عبارة عن ادراك الشيء مع- الشعور بهذا الادراك و بان المدرك هو ذلك الشيء» «از اسفار ج 1 ص 26 و رجوع به شفا ج 1 ص 359 شود.)

عِلمِ بَسيطِ ازلى

-(اصطلاح فلسفى)