اصول دين هم گويند و نام علمى است از علوم مدونه شرعيه رجوع به كلام.

(از كشاف ج 2 ص 272)

6-عِلمُ السُّلوك

-عبارت از معرفت نفس است و آنچه آن اوست از وجدانيات (از كشاف ص 758)

7-عِلمِ التَّأليف

-علم موسيقى را گويند و آن از علوم رياضى است و علمى است كه بحث كند از احوال نغمات (از كشاف ص 758)

8-عِلمُ جَدَل

-يكى از صناعات خمس منطقى جدل است و علم جدل احكام سؤال و جواب را گويند و علم به نحوۀ سخن گفتن بر مقتضاى حال براى اقحام سامع را گويند

10-عُلوم ادَبيَّه

-مراد علوم عربيت و مطلق ادبيت از صرف،نحو،معانى و بيان بديع و عروض و قافيه است و اقسام علو ادبيه گذشت

11-عِلمِ مُوهُوبَه

-نزد اهل ذوق و عرفان علم موهوب بعلمى گويند كه خداى متعال بعلماء عامل بخشد كه«من عمل بما علم علم،ما لم يعلم» (از كشاف ص 1349).

12-عُلوم قرآن

-علومى كه منسوب بقرآن ميباشد كه عبارتند از علم لغت، قراآت ناسخ و منسوخ،صرف و نحو، فقه و بالجمله تفسير(از موافقات) تركيبات ديگر:

عِلمِ استدِلال

-(فلسفى،منطقى كلام) در كلام منظور علمى است كه مستند به آيات و اخبار باشد.

در فلسفه و منطق.برهان قياسى است.علومى كه مستند برهان مى‌باشد.

در برابر علوم كشفى و شهودى.علم اكتسابى در برابر موهبتى و شهودى

عِلمِ اسفل

-(فلسفى)مراد علم طبيعى است.

عِلمِ إشارت

-(عرفانى) علم خواطر و مشاهدات و مكاشفات را گويند«لان مشاهدات القلوب و مكاشفات الاسرار لا يمكن العبارة عنها على التحقيق و لا يعرفها الا من نازل تلك الاحوال و حل تلك المقامات (شرح تعرف ج 3 ص 77).

عِلمِ اصوات

-(اصطلاح فلسفى) رجوع بعلم شود

عِلمِ اعلى

-(اصطلاح فلسفى)مراد علم الهى است رجوع بعلم شود

عِلمِ أفعال

-(اصطلاح عرفانى)مراد علم اخلاق و حكمت عملى است رجوع بعلم شود

عِلمِ افكار

-(اصطلاح منطقى)مراد علوم عقلى(منطق و فلسفه)است رجوع بعلم شود

عِلمِ اقوال

-(اصطلاح فلسفى)مراد علم بقواعد سخن گفتن مانند نحو و صرف و غيره است رجوع بعلم شود.

عِلمِ إلهى

-(اصطلاح فلسفى)علم الهى علمى است كه در آن بحث ميشود از احوال و صفات و آثار موجودات كه وجود آنها احتياج بماده نداشته باشند كه علم اعلى و فلسفۀ اولى و علم كلى هم مينامند و موضوع آن موجود مطلق و مطلق الوجود است (شفا ج 2 ص 518).

عِلمِ الفاظ

-(اصطلاح فلسفى)گاه