مورد استناد اهل برائت است يعنى تقدم عدم حادث است بر زمانى كه علم بوجود آن هست.

(از كشاف ص 47).

عَدَمِ زَمانى

-(اصطلاح فلسفى)مراد امرى است كه در زمانى معدوم بوده است مانند كليۀ موجودات طبيعى كه مسبوق الوجودند بعدم زمان رجوع بزمان و دهر شود.

عَدَمِ صَريح

-(اصطلاح فلسفى)مراد عدم در كبد واقع است كه عدم صريح است (شرح منظومه ص 147).

عَدَمِ مُجامِع

-(اصطلاح فلسفى)مراد از عدم مجامع مسبوقيت وجود بعدم ذاتى است و بعبارت ديگر امكان ذاتى ميباشد كه از جهت ذاتش ليس محض است و از جهت علتش و بواسطۀ آن ايس است و در نتيجه حدوث ذاتى مسبوق بعدم مجامع است و يا عدم مجامع آنست كه مرتبت عدمش مجامع با وجودش باشد كه عبارت ديگرى از امكان استعدادى باشد كه در عين آنكه بالقوة است مجامع با مرتبت خاصى از وجود است لكن حاجى گويد:

عدم مجامع عبارت از امكان ذاتى است كه از لوازم ماهيات يعنى لا اقتضائى محض است بالذات«بالعدم المجامع يعنى الحدوث الذاتى مسبوقية وجود الشيء بالليسية الذاتية او المسبوقية بالعدم المجامع و هما الامكان الذاتى الذى هو لازم الماهيات اعنى لا اقتضاء الوجود و العدم من ذاتهما كما قال الشيخ الممكن من ذاته ان يكون ليس و له من علته ان يكون ايس كما يكون سبق ليس واقع اى العدم المقابل الذى يقال له العدم الزمانى منصرم اى منقطع ينعت بالزمانى» (شرح منظومه 8 ص 75-اسفار ج 2 ص 527) ما حصل اينكه مراد از عدم مجامع ممكنات است يا معدومات ممكنه.يا استعدادات ممكنه كه در عين اينكه معدوم است مجامع با وجوداند يا اعدام مضاف بوجود و نه اعدام مطلقه.

عَدَمِ مُطلَق

-(اصطلاح فلسفى)عدم مطلق مقابل عدم ملكه است كه شأنيت وجود دارد.

(از شفا ج 2 ص 527)رجوع بعدم شود.

عَدَمِ مُقابِل

-(اصطلاح فلسفى) مسبوقيت زمانيات را بعدم زمانى عدم مقابل ميگويند در مقابل عدم مجامع و بالجمله مراد از عدم مقابل عدم زمانى است زيرا هيچ يك از مراتب وجودى حوادث زمانى با يكديگر جمع نمى‌شوند و ازين جهت عدم فكى در سلسلۀ عرضيه ناميده‌اند چنانچه بيان شده ظرف سيالات مانند حركات و متحركات زمان است و ظرف مفارقات بسيطه دهر است و ظرف«يا جارى مجراى آن»اسماء و صفات خدا سرمد است و براى وجود دو سلسله است يكى سلسلۀ طوليه و ديگرى سلسلۀ عرضيه مراد از سلسلۀ طوليه بعد از ذات حق تعالى لاهوت و جبروت و ملكوت و ناسوت است و مراد از سلسلۀ عرضيه عالم اجسام است و بيان شد كه عدم در كليۀ احكام تابع وجود است و بنا بر اين همان طور كه وجود بزمانى و دهرى و سرمدى تقسيم ميشود عدم هم به زمانى و دهرى و سرمدى