نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1241
بعضى اجزاء اصليه گويند و اشكال حشر اجساد را از آن طريق حل كردهاند از آن امر باقى در حديث عجب الذنب تعبير شده است و در اينكه آن امر باقى چيست اختلاف اقوال زياد است بعضى گويند اجزاء اصليه است بعضى گويند هيولى است بعضى گويند نفس است بعضى گويند جوهر فرد است بعضى گويند اعيان جواهر ثابته است صدرا گويند:آن امر باقى قوت خياليه است كه منفصلة الذات است از بدن و آخرين نشأت آن اول و ابتداء نشأت ديگر است (از رسالۀ عرشيه ضميمۀ مشاعر ص 16).
عَجز
-(اصطلاح كلامى و فلسفى) عجز عبارت از عدم قدرت بر انجام امرى است با لذات كه با لذات ممكن باشد بنا بر اين نسبت بامور غير ممكنه عجز صادق و درست نيست زيرا عاجز بكسى ميگويند كه قادر به انجام فعلى كه ممكن است وقوع آن نباشد (از اخلاق ناصرى ص 63).
عَجزُ الأسَد
-(اصطلاح نجومى)و از ستارگان واقع بين غراب و شجاع بود (از صور كواكب ص 331).
عَجُز
-بفتح عين و ضم جيم(اصطلاح ادبى)رجوع به صدر شود.
عُجمَه
-(اصطلاح ادبى)و كلمهايست كه وضع آن عربى نباشد مانند ابراهيم و يوسف.
و يكى از اسباب منع صرف باشد.
عَدالت
-(اصطلاح فقهى)ملكۀ نفسانى است كه باعث بر ملازمۀ تقوى شود و موجب شود كه مكلف قيام بر واجبات و ترك كبائر و ترك اصرار بر صغائر و ملازمه مروة و پيروى از محاسن اخلاق كند پس عادل كسى است كه او را ملكۀ كارهاى خوب و اجتناب از كارهاى بد باشد.
و گفته شده لفظ عدالت را از روى دلالت معنائى است از معنى مساوات و بالاخره عدالت يعنى مساوات و انصاف و ميانه روى و رعايت حد اعتدال و اينكه در هر امرى حد وسط آن را رعايت كند و عادل كسى است كه نسبت بمردم از روى انصاف عمل كند و با نفس خود نيز انصاف كند و عدل نهادن هر چيز است بجاى خود و اعطاء حق هر كس را آن طور كه بايد (اخلاق ناصر ص 96،57)رجوع به عدل شود.
در بسيارى از عبادات و معاملات و عقود عدالت شرط است:
در كليات حقوقى آمده است:
شرط مهم در باب شهادت،عدالت شاهد است.
و عدالت را باين طور تعريف كردهاند:
و عدالت عبارت از ملكهئى است نفسانى كه مانع از ارتكاب كبائر و اصرار بر صغائر باشد».
و كشف عدالت باين معنى حاصل نمىشود مگر بطول معاشرت و آميزش تا از آثار پى بآن برند.چنانكه استكشاف ساير ملكات نفسانى نيز از قبيل شجاعت و كرم و امثال آنها از آثار آنها است.
و چون وقوف بر ملكات نفسانى از روى آثار،كار سهل و آسانى نبوده و كشف آن سخت و دشوار است بعضى از اين
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1241