نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1147
از آنكه ده مسكين را طعام دهد يا جامه كند،يا بندهاى آزاد كند.و اين سه روز پياپى داشتن واجب بود.
دليل اين آنست كه خداى تعالى فرمود:
لاٰ يُؤٰاخِذُكُمُ اللّٰهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمٰانِكُمْ وَ لٰكِنْ يُؤٰاخِذُكُمْ بِمٰا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمٰانَ فَكَفّٰارَتُهُ إِطْعٰامُ عَشَرَةِ مَسٰاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مٰا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيٰامُ ثَلاٰثَةِ أَيّٰامٍ ،يعنى:خداى شما را مواخذه نكند بسوگندهائى كه بر سر زبانهاى شما رود بىقصد،و ليكن شما را مواخذه كند بآن سوگندها كه بقصد خورده باشيد و خلاف كرده،كفارت آن ده مسكين اطعام دادن است،يا ده مسكن را جامه كردن،يا بندهاى آزاد كردن.پس اگر نتواند،سه روز روزه بايد داشتن.
(معتقد الاماميه ص 284،293)
صَومِ مارت مَريم
-(ملل و نحل)و آن را صوم سيده نيز گويند و آن روز اول آب بود و مارت سيده را گويند از روزهاى مسيحيان است.
صوم المستحب
-(فقهى)رجوع بروز سنت شود
صَومِ نَينوا
-(ملل و نحل، گاهشمارى) و نينواى نام شهر است بشام و اين شهر يونس پيامبر است و نام يونس يونان است و نزد ترسا چنان بود كه يونس سه شبانهروز در شكم ماهى ببود و اين علامتى بود ببودن عيسى زير زمين سه شبانهروز و صوم نينوى نيز سه روز باشد پيش از روزۀ بزرگ و اول او روز دوشنبه و فطرش روز پنجشنبه است.
و روزۀ بزرگ ترسايان هفت روز باشد و آغاز روزۀ از دوشنبه كنند كه هميشه آخرش روز شنبه و...
(از التفهيم ص 248) دربارۀ نينوى بحث است.
صَومِ وَصال
-(اصطلاح فقهى)عبارت از روزه دو روز يا سه روز متوالى بدون افطار است باستناد عمل حضرت رسول كه در بعضى از روزهاى ماه رمضان سه روز متوالى بدون افطار روزه ميگرفتند (از كشاف ص 943)
صَومَعَه
-(اصطلاح عرفانى)صومعه عبادتگاه و در اصطلاح مقام توجه دل را گويند و قطع علاقه از ما سوى اللّه را گويند.
(سير و سلوك ص 2-مصباح الهدايه ص 324).
امير قاسمى گويد:
در صومعه و دير مغان هيچ سرى نيست كز آتش عشق تو در آن سر شررى نيست
ذرات جهان آينه سر الهند در كوچۀ ما عاشق صاحب نظرى نيست عطار گويد:
پير ما از صومعه بگريخت در ميخانه شد در صف دردىكشان دردى كش مردانه شد حافظ گويد:
چنين كه صومعه آلوده شد بخون دلم گرم بباده بشوييد حق بدست شما است
از آن بدير مغانم عزيز ميدارند كه آتشى كه نميرد مدام در دل ماست برخى از تركيبات:صومعۀ طاعت.
صومعۀ افلاك،صومعه عصمت،و گفتهاند:
عالم علوى صومعه و خلوتگاه خانۀ پاكانست جاى ملائكه و اهل تقوى است (انسان كامل ص 59).
مولانا گويد
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامی نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1147