مستعمل فيه لفظى را از آن سلب كرد علامت اين است كه اين لفظ مجازا در آن بكار برده شده است.

و عدم صحت سلب علامت حقيقة است چنانكه به شخص كودن بگويند حمار نيست علامت اين است كه استعمال حمار در كودن مجاز است و يا«

لا صلاة الا بطهور -

لا صلاة الا بفاتحة الكتاب » (از قوانين ص 17 و 338).يا و بالجمله يكى از راه‌هاى شناختن حقايق از مجازات صحت سلب است بدين معنى كه صحت سلب دليل مجاز و عدم صحت سلب امارت حقيقة است توضيح آنكه الفاظى در معانى خاص استعمال شده‌اند با قرينه يا بدون آن و اگر خوب بنگريم در ميابيم كه اين نوع استعمالات در بدو امر چگونه بوده است و آيا قرينۀ در كار بوده است كه از الفاظ اين معانى خاص استفاده شده است و بمناسباتى از الفاظ خاص معانى مخصوص را اداره كرده‌اند يا آنكه در اصل وضع واضعان لغت اين معانى را از اين الفاظ خواسته‌اند و براى تشخيص اين امر طرقى نهاده‌اند از جمله صحت سلب و آن اگر درست باشد سلب معنى خاص را از لفظ چنانكه گفته شود«البليد ليس بحمار»دليل است كه استعمال بليد در حمار مجاز است كه مراد صحت سلب معانى حقيقة از مورد استعمال است و چنانكه درست نباشد سلب معنائى از لفظ دليل است كه استعمال آن در اين معنى حقيقى است چنانكه نتوان گفت«الانسان ليس برجل»يا«البليد ليس برجل».

و الذى يختلج بالبال فى حل الاشكال و جهان،الاول ان يقال ان المراد بكون صحة السلب علامة المجازان صحة سلب كل واحد من المعانى الحقيقة عن المعنى المبحوث عنه علامة المجاز بالنسبة الى ذلك المعنى المسلوب فان كان المسلوب الحقيقى واحدا فى نفس الامر فيكون ذلك المبحوث عنه مجازا مطلقا و فى نفس الامر فيكون مجازا بالنسبة الى ما علم سلبه عنه مطلقا فاذا استعمل العين بمنى النابعة فى الباصرة الباكية بعلاقه جريان الماء فيصح سلب النابعة عنها و يكون ذلك علامة كون الباكية معنى مجاز پا مجاز بالنسبة الى العين بمعنى النابعة (از قوانين ج 1 ص 21)

صِحة و فَساد

-اين اصطلاح اصولى است.

صحت و فساد در عبادات موافقت داشتن امتثال است با شريعت و عدم آن و يا اسقاط قضاء است و بعبارت ديگر مراد از صحت نزد متكلمان اين است كه عبادتى مطابق با قواعد و اصول شريعت انجام شود و معنى فساد عبادت اين است كه بر خلاف شريعت باشد و فقيهان گويند:

صحت عبارت از انجام مأمور به است بنحوى كه موجب سقوط قضا شود.بنا بر قول فقها اگر مثلا كسى فعلى را انجام داد مطابق با علم خود و شرائط موجود در آن حال و بعد معلوم شد كه شرائط لازم موجود نبوده است بايد مجددا انجام دهد و بنا بر قول متكلمان چون در آن حال تكليف او همان بوده است ظهور خلاف اثرى نخواهد داشت.

و در اين مورد بحث زياد است و در اين مسأله كه آيا نهى دلالت بر فساد كند